Pugnani: Werther (Melologo). Graziano Piazza (Werther, spr), Luca Occelli (spr) met de Academia Montis Regalis o.l.v. Luigi Mangiocavallo. Opus 111 OPS 30-197/8 (2 cd’s, 92’02”). 1997
In 1796 werd de enige tientallen jaren tevoren ontstane ‘muzikale vertaling’ van Goethe’s novelle Werther in het Burgtheater in Wenen voor het eerst uitgevoerd. Het werk bestaat uit 22 muzikale nummers die zodanig zijn verbonden met de gebeurtenissen uit het verhaal dat ze voor zichzelf spreken, zeker met behulp van een samenvatting die vooral van belang was voor een gecultiveerd publiek dat zijn Goethe kende.
Het werk is ingedeeld in het genre melodrama dat in Italië onbekend was, maar in Duitssprekende landen heel gangbaar. Alberto Basso heeft dat hier in ere hersteld met een acteur als Werther die in een Italiaanse versie uit diens brieven voorleest. Dat gegeven is doorspekt met (soms ook gesuperponeerd op) relevante muziek plus een verteller die aan het eind van die brieven de leemte vult.
Het muziekaandeel is 66 minuten, beginnend met een treffende ouverture en programmatische bijdragen. Bijvoorbeeld van een bron die uit de rotsen ontspringt, een storm na een balscène waarin eenmenuet en een Engelse volksdans voorkomen.
Verbeeldingsvol wordt een sfeer opgeroepen van de gevoelens van wanhoop van Werther als hij beseft dat hij Charlotte niet kan krijgen.
Pugnani zet hiervoor bij voorkeur blazers in, solistisch, zowel als in ensemble verband. Zo beeldt een klarinet Charlotte uit terwijl ze aan de piano zingt en de fagot speelt een belangrijke rol tijdens Werthers afscheid.
Maar ook de strijkers komen goed aan bod, bijvoorbeeld de altviolen aan het eind van het eerste deel en in het tweede deel met een substantiële concertante bijdrage van de violen. Eerst cantabile, daarna virtuoos. De laatste ontmoeting van de gelieven is levendig in een dramatisch recitatief verwerkt.
Graziano Piazza is een overtuigende acteur met een prachtige stem en het orkest (met authentiek instrumentarium) werpt zich geanimeerd en spiritueel op de heel geschakeerde muziek.
Het werk is nogal een unicum dat een verdiende cd première beleeft ook al omdat de in het Italiaans gesproken teksten de meest geïnspireerde momenten van de muziek niets van hun espressivo en agitato ontnemen.