Prokofiev: Ivan Grozny (Ivan de Verschrikkelijke) op. 116. Anne Bretschneider (s), Marina Prudenskaya (a), Judith Simons (a), Roksolana Chranik (a) en Alexander Vinogradov (bs) met het Berlijns Omroeporkest en koor o.l.v. Frank Strobel. Capriccio C 5311 (2 cd’s, 1u. 56’49”). 2016

Ivan IV (1530-1584) was grootvorst van Moskou en werd in 1547 als zestienjarige de eerste, aanvankelijk vreedzame Russische tsaar die zich met hervormingen en vernieuwingen bezighield (invoering boekdrukkunst). Later werd hij oorlogszuchtig omdat hij gebiedsuitbreiding richting Baltische staten en Polen nastreefde, Zijn geheime politie begon een strijd tegen de Bojaren, hij werd steeds autocratischer en in 1581 sloeg hij zijn tweede zoon dood. Sergei Eisenstein maakte gedurende W.O.II een film over de tsaar en Prokofiev schreef daar de muziek bij. Hij had daar al goede ervaring mee na Alexander Newski uit 1938.

Wat we van Ivan min muzikaal opzicht kenden, vond zijn weg naar wel een dozijn cd opnamen waarvan die van Fedosseyev (Nimbus NI 5662/3) uit 1997 waarschijnlijk de volledigste en zeker een der beste was met Irina Chrisyakova en Dmitry Stepanovich.

Maar bij nader inzien betrof dat eigenlijk steeds een soort verdunde versie die in 1961 door Prokofievs assistent Levon Atovmyan als een oratorium voor solisten, koor en orkest was samengesteld. Strobel echter gaat nu terug tot het origineel en zorgt ze voor een verlate wereldpremière. In 48 korte fragmenten worden opkomst en neergang van Ivan met echo’s van de orthodoxe liturgie heel doeltreffend in expressief in kaart gebracht.