Panufnik, A.: Tragische ouverture; Nocturne; Heroïsche ouverture; Katyn epitaph; A procession for peace; Harmony. Pools Omroeporkest o.l.v. Lukasz Borowicz. CPO 777.497-2 (61’16”). 2008

Tijdens het bloedbad van Katyn zijn in Katyn in april/mei een kleine 4.500 Poolse officieren door de Russen vermoord. Lang gaven de Russen de schuld daarvan aan de Nazi’s, maar pas in 1990 gaf de Russische regering onder Jeltsin toe dat de NKVD deze had uitgevoerd.

Zoals eerder in 2020 een stel Auschwitz herdenkingen plaatsvond is het vooral voor de Polen een moment in gedachten bij Katyn stil te staan. Ter voorbereiding zendt Arte 25 februari de filmdocumentaire ‘Stalins Henker, das Massaker von Katyn’ op TV uit.

Zover bekend is Andrzej Panufnik (1914 - 1991) de enige die in zijn bijna acht minuten durende Katyn grafschrift muzikale aandacht schonk aan die tragische gebeurtenis. Het leed wordt vooral door de strijkers met een ontroerende vioolsolo van Sylwia Mierzejewska invoelbaar gemaakt. Panufnik dirigeerde het werk ook zelf bij het Nationaal Operaorkest Monte Carlo (Unicorn UKCD 2020), maar de Poolse opname bevat de wat langzamer en indringender vorm.

Naam maakte hij eerder met zijn Tragische- en Heroïsche ouvertures, die begin jaren zeventig door BBC 4 als tunes werden gebruikt. De laatste is geschreven naar aanleiding van de getto opstand in Warschau. De Nocturne is een eenvoudige nachtelijke contemplatie, bij A procession for peace gaat het om een opdrachtwerk uit 1983 dat is opgedragen aan ‘alle vredelievende mensen, ongeacht hun overtuiging’. Harmony tenslotte is opgedragen aan zijn echtgenote Camilla.

Al deze vertolkingen zijn in goede handen bij Lukasz Borowicz.