Pijper: Merlijn. Ernst Daniël Smid (b), Marten Smeding (t., Viviane). Thea van der Putten (s., geest van Uter Pendragon), Roman Bischoff (b., Frolle) e.a. met het Groot omroepkoor en het Radio filharmonisch orkest o.l.v. David Porcelijn. Nederland Muziek NM 92055 (50’19”). 1994

Twee destijdse Nederlandse grootheden en tijdgenoten uit de muziek en de literatuur, Willem Pijper (1894 - 1947) en Simon Vestdijk (1898 - 1971) raakten in 1937 bevriend en in 1939 schreef Simon Vestdijk het libretto voor de door Willem Pijper te componeren opera Merlijn. Vestdijk reageerde aanvankelijk wat terughoudend, want hij had geen ervaring met het theater. Pijper overreedde hem via de astrologie waarvoor beiden grote interesse hadden.

Zijn tekst beviel de componist tenslotte in grote lijnen uitstekend, maar toch verlangde hij, om muzikale, dramatische of psychologische redenen, een groot aantal veranderingen. Uit hun niet volledig gepubliceerde correspondentie blijkt hoe opgeruimd en hoe snel Vestdijk steeds aan zijn wensen tegemoetkwam. “Beste Simon, Lof en eer voor deze nieuwe versie!”

Pijper wenste een opera in twaalf episodes overeenkomstig de twaalf tekens van de dierenriem. Het verhaal gaat over de tovenaar Merlijn die zich teruggetrokken heeft van het hof van koning Arthur, waar problemen zijn ontstaan rond de troonsopvolging. Door persoonlijke problemen van zowel Pijper als Vestdijk is de opera onvoltooid gebleven. Wellicht heeft ook het weinig dramatische gegeven van de berustende tovenaar het project geremd. Toch sprak Matthijs Vermeulen in 1952 zijn bewondering uit voor het resultaat dat, ondanks alle symboliek, "toch nog vrij en onbedwongen vloeit". Gelukkig is Merlijn op cd verschenen in een uitvoering onder leiding van David Porcelijn, met Ernst Daniël Smid als in de titelrol en met een mooie partij voor Thea van der Putten.