Pintscher: Nemeton. ‘Nemeton’, ‘Mar’eh’, ‘Verzeichnete Spur’, ‘Nur’, Beyond, ‘A system of passing’; Lieder und Schneebilder nr. 1-7, ‘Sonic eclipse’. Victor Hanna (slagw), Diego Tosi (v), Nicolas Crosse (cb), Dimitri Vassilakis (p), Sophie Cherrier (fl), Yeree Suh (s), Clément Saunier (tr), Jean-Christophe Vervoitte (hrn) met het Ensemble InterContemporain o.l.v. Matthias Pintscher. Alpha ALPHA 769 (2 cd’s, 2u. 30’15”). 2014/2020
Voordat ik naar deze cd ging luisteren, heb ik eerst maar eens opgezocht wat ‘Nemento’ betekent. Wikipedia vermeldt daarover: ‘Een nemeton was een sacrale ruimte van de oude Keltische religie. Een Nemet was een vrije ruimte. Nemeta lijken zich voornamelijk te hebben gesitueerd op natuurlijke plaatsen (op open plekken in het woud, aan rivieren, bronnen enz.), en, aangezien men daar vaak bomen bij gebruikte, worden ze heel vaak ook als boomheiligdommen geïnterpreteerd. Andere aanwijzingen laten echter vermoeden dat het woord een veel ruimere variatie aan rituele plaatsen inhield, zoals schrijnen en tempels. Aanwijzingen voor het bestaan van nemeta zijn vooral uit votieve inscripties en plaatsnamen afkomstig, zoals die in de hele Keltische wereld voorkomen. Toponiemen met het woord nemeton vindt men terug van het Spaanse Galicië tot Schotland en tot in Turkije toe. Het woord houdt verband met de naam van de Nemeten, een Keltische stam die aan de Rijn leefde tussen de Palts en de Bodensee en met hun godin Nemetova’. Een soort alternatief Stonehenge waar rituele handelingen plaatsvonden.
De Duitse componist Matthias Pintscher was pas net dertig jaar toen hij de mantel der hoop kreeg aangereikt door Wolfgang Rihm voor zijn eerste opera Thomas Chatterton die in 1998 in Salzburg in première ging, maar nog niet is opgenomen.
Zelf zegt Pintscher over ‘Nemeton’ voor slagwerksolo: ‘Het architectuurwonder van de kathedraal in Chartres is gebouwd op een nemeton en dat wilde ik in mijn werk muzikaal nadoen. Ik gebruik daarvoor een instrumentarium dat uit metalen, houten en huid is gebaseerd. Alle hebben hun eigen klank en specifieke resonantie. Hun verschillende trajecten en tonen leveren de energische lading alsof twee personen in de waanzinnige hoop op een ontmoeting op elkaar af rennen’.
De overige werken ontstonden eveneens tussen 2000 en 2018. Indrukwekkend vond ik vooral Mar’eh voor viool en ensemble. maar hoogtepunt uit het programma is de manier waarop Daniel Barenboim ‘Nur’, een driedelig pianoconcert (vuur of licht in het Hebreeuws) speelt. De zeven Lieder und Schneebilder worden mooi van lyrische uitdrukking en heel gaaf gezongen door sopraan Yeree Suh. ‘Verzeichnete Spur’ is elektronisch verrijkt en daardoor een goed voorbeeld van Schönbergs Klangfarbenmelodie. ‘Mar-eh’ begint met een Mahleriaanse hoornsolo waaruit de vioolsolo als het ware opstijgt. De kortere stukken zijn heldere, langzame studies in verstilling. De ‘eclips’ uit Sonic eclipse is een metafoor voor de confrontatie tussen kosmische heftigheid en kalme hemelse elementen. Bij de korte concerten va lt vooral het zeer virtuoze voor trompet op.
Aangezien de componist zelf de leiding heeft over alle procedures, mogen we aannemen dat hij tevreden is over het reultaat. Al deze werken zijn gelukkig heel benaderbaar.