Rachmaninov: Pianosonates nr. 1 in d op. 278 en 2 in bes op. 36; Tchaikovsky: Wiegelied op. 16/1 (bew. Rachmaninov). Rustem Hayroudinoff. Onyx ONYX 4181 (66’38”). 2015
Na de Rachmaninov discografie ruim tien jaar geleden in 2003 en 2006 verblijd te hebben met twee succesvolle opnamen van Morceau de fantaisie in cis op. 3/2; Préludes op. 23 nr. 1-10 en op. 32 nr. 1-13 (Chandos CHAN 10107) en de Études-tableaux op. 33 nr. 1-9 en op. 39 nr. 1-9 (Chandos CHAN 10391), keert Rustem Hayroudnikoff nu terug met beide pianosonates.
Rachmaninovs grootschalige solopianowerken zijn over het algemeen minder geslaagd dan zijn miniaturen. Vaak werd hij geteisterd door diepe twijfel en onzekerheid.
Toch bezit zijn populairste grote pianowerk, de Pianosonate nr. 2 uit 1913 alle kenmerken van zijn uitgerijpte stijl. De drie delen combineren een stuwende dramatiek, bezielde lyriek, virtuositeit, ingewikkelde polyfonie en complexe structurele en thematische onderlinge relaties.
Ook wordt hier de koelere, emotionele objectiviteit duidelijk die Rachmaninovs latere werk kenmerkt. Net als in het drie jaar eerder gecomponeerde Pianoconcert nr. 3 worden de basisthema’s subtiel gemoduleerd om de delen onderling te verbinden.
Het werk besluit met een plezierige virtuoze, flamboyante zwier. Toch was de componist niet tevreden over het werk. Hij wilde de sonate wat inkorten en wat overgecomponeerde polyfonie weglaten.
Maar Rachmaninov kon zijn eigen werk niet goed bewerken. De gereviseerde versie uit 1931 in bondiger en minder ovrervol, maar velen vinden dat de componist te ver ging en belangrijk materiaal wegsneed, ook al beschouwde hij de oorspronkelijke versie als langdradig.
Horowitz (Sony SK 53472) was de eerste die aspecten van beide versies met toestemming van de componist combineerde en de veel jongere Jevgeni Sudbin (BIS SACD 1518) volgde dat voorbeeld, maar Rustem Hayroudnikoff houdt zich aan de herziene vorm en geeft daarvan naast Zoltan Kocsis (Philips 475.7779), Simon Trpceski (RCA 7243-557.943-2).
Dat keert Hayroudnikoff ook de Pianosonate nr. 1 goed af brengt, zal niet verbazen en de toevoeging van een bewerking van een lied van Tchaikovsky is een aardige toegift bij dit heel geslaagde programma.