Rachmaninov: Études tableaux op. 33 nr. 1-9 en op. 39 nr.1-9. Steven Osborne. Hyperion CDA 68188 (61’39”). 2017

Rachmaninov werkte bij voorkeur aan vrij grootschalige projecten, maar in kleine, zelfstandige karakterstukken kwam hij vaak het beste tot zijn recht, In twee gedeelten (op. 33 en 39) koppelde hij technische en muzikale uitdagingen aan een indringend poëtisch inzicht.

Hoewel deze stukken nogal technisch van aard zijn en ideeën verkennen die in bepaalde pianofiguraties zijn geworteld, zijn ze vooral karakterstukken, vandaar de titel ’tableaux’ (plaatjes) uit de titel. Maar het zijn zeker geen plaatjes zoals bij Moesorgsky; Rachmaninov liet hield zijn inspiratiebronnen meestal voor zichzelf. 

Maar ook al zijn er geen bruisende beekjes, overtrekkende stormen of kwinkelerende vogeltjes, toch onthulde de componist zijn buitenmuzikale inspiratie van vijf van de etudes aan de Italiaanse componist Respighi die deze orkestreerde. Het verhalende deel van deze stukken is eerder suggestief dan letterlijk, hoewel de muziek daardoor niet aan emotionele kracht inboet.

Veel pianisten hebben zich aan delen van de beide bundels gewijd, maar heel wat hebben beide ook integraal opgenomen. De besten uit het verleden zijn Sviatoslav Richter (Regis RRC 10222), John Ogdon (Testament SBT 1295), Rustem Hayroudinoff (Chandos CHAN 10391) en Howard Shelley (Hyperion CDA 66091).

Steven Osborne levert ook een interessante bijdrage met zijn zorgvuldige, intense vertolking waarin de details mooi zijn uitgewerkt. Misschien benadrukt hij de lyrische, introspectieve kant wat teveel in verhouding tot de dramatische en show kant, maar dat is een goed te verdedigen opvatting. Het wordt steeds lastiger om een echte favoriet aan te wijzen.

Het lijkt goed om terloops nog even herinneren aan de prachtuitvoering van de Études tableaux op. 39 en de Corellivariaties door de Oekraïnse pianist Alexander Romanovsky (Decca 476.3334) uit 2008.