CD Recensies

REGER: TONDICHTUNGEN NACH BÖCKLIN E.A. LEVIN

Reger: Variaties over een fuga van J.S. Bach op. 81 (bew. Levin); Reger/Bach: ‘O Mensch, bewein’ dein’ Sünde groß’ BWV 622 (versie voor strijkorkest); Reger: Tondichtungen nach Arnold Böcklin ‘Der geigende Eremit’, ‘Im Spiel der Wellen’, ‘Die Toteninsel’, ‘Bacchanal’. Brandenburgs Staatsorkest, Frankfurt o.l.v. Ira Levin. Naxos 8.574074 (56’03”). 2019

Voor veel muziekliefhebbers geldt dat de beste muziek van Reger te vinden is in de vier Symfonische gedichten naar Arnold Böcklin uit 1913. Sterk geconstrueerde composities waarin de componist verraad pleegt aan zijn eigen principes. Daarin stelde hij de suprematie van ‘absolute’ muziek boven alles, terwijl dit nu juist illustratieve muziek is.

De invloed van de bepaald onklassieke Debussy is aantoonbaar in de harmonieën en de stijl van Richard Strauss kan worden teruggevonden in de melodieën. 

Regers inspiratiebron waren de schilderijen van de Zwitserse kunstenaar Arnold Böcklin (1827 - 1901) die vaak romantische, met mythische creaturen bevolkte landschappen afbeeldde. Die beelden gaf hij in zijn muziek heel evocatief weer. Zo geeft ‘Der geigende Eremit’ een treffend beeld vol met enige weemoed gekruid zoet verlangen, maar het beste geslaagd is ‘Die Toteninsel’, een schilderij dat ook Rachmaninov inspireerde.

De zware verstilling van het werk brengt de componist met een een een rijk, romantisch klankgemiddelde’ het ‘Bacchanal’ is een wilde uitbarsting.

Op een veel minder emotionele manier zijn ook de Variatiewerken over thema’s van Mozart, Beethoven en Hiller van Reger interessant, maar in plaats daarvan kiest Ira Levin de minder bekende van Bach met de in 1904  oorspronkelijk voor piano geschreven variaties over een thema uit Bachs Cantate nr. 128 Auf Christi Himmelfahrt allein en een koraalbewerking.

Geruime tijd geleden maakte Neeme Järvi een bijzonder mooie opname van de 4 Böcklin Tondichtungen en de Hillervariaties (Chandos CHAN 8794), maar Ira Levin en zijn orkest uit Frankfurt presteren ook op hoog niveau en bieden in sommige opzichten een interessanter programma.