Rathaus: Symfonie nr. 1; Der letzte Pierrot. Duits symfonie orkest Berlijn o.l.v. Israel Yinon. Decca 455.315-2 (76’36”). 1996

Rathaus: Pianostukken op. 9 nr. 1-5; Pianosonate nr. 2 op. 8; Mazurka’s op. 24 nr. 1-3; ‘Valse sentimentale’, ’Tanz der Arbeiter’ uit Der letzte Pierrot; ‘Lied der Gruschenka’, ‘Lied vom weißen Schwan’, ‘Bei der Zigeunern’ uit Der Mörder Dimitri Karamasov. Daniel Wnukowski. Toccata Classics TOCC 0511 (67’33”). 2018

De Poolse componist Karol Rathaus (1895 - 1954), die in Wenen bij Schreker studeerde, genoot een korte bekendheid in Duitsland waar Furtwängler en Horenstein zijn orkestwerken speelden en Bruno Walter zijn opera’s opvoerde. Vlak voordat Hitler aan de macht kwam schreef hij ook nog filmmuziek en balletmuziek. Maar daarna was het afgelopen, ook voor deze componist van Joodse afkomst en die Duitsland moest ontvluchten. Via Parijs en Londen kwam hij in de V.S. waar hij zich na een mislukt inititatief om meer filmmuziek te schrijven in New York vestigde als compositiedocent.

In de serie ‘Entartete Kunst’ zorgde Decca voor een opname van zijn Symfonie nr. 1 uit 1922 en de balletmuziek Der letzte Pierrot uit 1927. Die Symfonie veroorzaakte een schandaal omdat men de muziek chaotische en atonaal vond. Daarvan was echter geen sprake, alleen zocht Rathaus wel de grenzen van de tonaliteit op.

Van de Symfonieën nr. 1-3 (nr. 2 is uit 1933 en nr. 3 uit 1943 - in een idioom dat wat aan Mahler en Schreker herinnert, bestaat een goede opname van Yinon (CPO 777.031-2), ditmaal met het Brandenburgs Staatsorkest.

Hij schrok zo van die vijandige reacties op die eerste symfonie, dat hij zijn idioom voor het ballet Der letzte Pierrot matigde en daarmee ook succes boekte. Het werk werd in 1933 meteen ‘decadent’ verklaard.

In de na-oorlogse tijd verminderde de populariteit van Rathaus, maar het is goed via de cd aan deze best boeiende en inventieve componist die niet bang was voor wat dissonanten als een soort Poolse Honegger herinnerd te worden, ook via zijn pianowerken.