Roslavets: Vioolconcerten nr. 1 en 2. Alina Ibragimova met het BBC Schots symfonie orkest o.l.v. Ilan Volkov. Hyperion CDA 67637 (57’41”). 2008

 

Het belang van de muziek van Nikolay Roslavets (1881 -1944) als Russische modernist aan het begin van de twintigste eeuw wordt steeds duidelijker naarmate we meer werken van hem te horen krijgen sinds de ontmanteling van de Sovjet Unie. Met Mossolov en Lourié behoorde hij tot de futuristen. 

Het belangrijkste van zijn twee Vioolconcerten is het Eerste dat hij in 1925 componeerde toen zijn type modernisme, een fascinerende fusie van Scriabin en Schönberg, nog op waardering kon rekenenen in de jonge Sovjet Unie.Niettemin werd het werk tijdens zijn leven slechts eenmaal uitgevoerd in 1929. Na zijn dood werd de partituur verloren gewaand totdat deze in de jaren tachtig weer tevoorschijn kwam in Moskou.

Het gaat om een indrukwekkend concert in drie delen met technieken die niet ver afstaan van Schönbergs twaalftoons methode, maar die ook nog deel uitmaken van de Russische traditie. Het is een groots en levendig rapsodisch werk met ook een scheutje van Szymanowski’s mystieke surrealisme. Het werk eindigt met een blijk van razende virtuositeit.

Tegen de tijd dat Roslavets zijn Vioolconcert nr. 2 componeerde in 1936, had Shostakovitch al kennis gemaakt met de zeer restrictieve mogelijkheden om zich nog naar eigen wens te uiten en wist Roslavets uit welke richting de wind woei en werd hij van hemelbestormende nieuwlichter een formalistische volksvijand.

Daarom is zijn Vioolconcert nr. 2 een stuk bescheidener (ook korter) en conservatiever, doch ook transparanter en romantischer, maar het werd desondanks pas in 2008 voor het eerst uitgevoerd. Die taak was aan Alina Ibragimova die beide werken prachtig vertolkt. Haar viooltoon is buigzaam en weerbarstig tegelijk, wat goed past bij deze muziek en Volkov zorgt met het Schotse orkestvoor een goed sluitende fraaie klankmantel. Vooral voor degenen die Simone Lamsma Vioolconcert nr. 1 op 7 maart 2021 tijdens de Zaterdag hoorden spelen, zal dit een mooie herinnering zijn.