Rimsky-Korsakov: Antar (Symfonie nr. 2), in fis op. 9; Ouverture Groot Russisch Paasfeest op. 36. Philharmonia orkest o.l.v. Yevgeny Svetlanov. Hyperion CDA 66399 (48’47”). 1989

Ook Antar (1868, herzien in 1875 en 1897), tevens bekend als Symfonie nr. 2, behoort tot Rimsky’s exotische sprookjesmuziek die speelt in het Midden Oosten. Hij begon al vòòr Scheherazade aan dit werk maar ontwikkelde het via een paar herzieningen van zijn Symfonie nr. 2 tot een “gedicht, suite, sprookje, verhaal, alles wat u maar wilt als het maar geen symfonie is”.

In het eerste van de vier delen wordt verhaald hoe de dichter-strijder Antar een gazelle redt die door een grote roofvogel was aangevallen. Die gazelle blijkt Gul Nazar te zijn, koningin van Palmyra. Zij belooft Antar de drie grote vreugden van het leven: wraak, macht en liefde die vervolgens in de volgende delen worden uitgewerkt.

De lome ‘grote melodie’ die daarbij steeds terugkeert wordt enigszins op de manier van Tchaikovsky gebruikt, hoewel het Rimsky-Korsakov ontbrak aan koortsige intensiteit en hij dat gegeven niet volkomen weet uit te buiten.

Niettemin gaat het om een prachtig stuk vol subtiele orkestrale kleuren; precies dat waardoor Rimsky zo beroemd werd als orkestrator ook al haalt Antar niet helemaal bij Scheherazade.

In de Ouverture Groot Russisch Paasfeest (1888) zijn logischerwijze de meeste melodieën ontleend aan gezangen van de Russisch orthodoxe kerk zoals ‘Christus is herrezen’, maar de componist wilde ook iets integreren van de legendarische, heidense Paasviering.

De diverse traditionele kerkmelodieën groeien na een langzaam, rustig begin uit tot een grootse climax met koper en slagwerk.

In Antar weet de Russische veteraan Svetlanov die veel kleurgevoel demonstreert een echt sprookjesachtige sfeer te scheppen, vol mooie details. De vreugde zowel als de plechtigheid van de ouverture komen als tijdens een zonnige ochtenddienst ook mooi tot hun recht.