Britten: Billy Budd op. 50; The holy sonnets of John Donne op. 35; Songs and proverbs of William Blake op. 74. Resp. Peter Glossop, Peter Pears, John Shirley-Quirk, het Ambrosian operakoor en het Londens symfonie orkest o.l.v. Benjamin Britten; Peter Pears en Benjamin Britten; Dietrich Fischer-Dieskau en Benjamin Britten. Decca 417.428-2 (3 cd’s, 3u. 24’25”). 1968/9 

Toen Britten de opdracht kreeg om voor het Festival of Britain in 1951 een opera te schrijven, keerde hij terug naar de maritieme wereld van Peter Grimes. Ditmaal wekt hij de gure, snijdende wind en de vochtige, mistige wolken tot leven die de ’HMS Indomitable’ omringen. Aan boord vertelt kapitein Vere, een daadkrachtig iemand en held van de bemanning, zijn verhaal van eeuwen geleden. Hij werd geconfronteerd met een absurde beschuldiging van muiterij door de gemene officier John Claggart aan het adres van de populaire, aardige en knappe nieuwe matroos Billy Budd.

Vol ongeloof gaat Billy Budd dan stotteren, haalt kwaad uit naar Claggart en vermoordt deze. Vere blijft ontsteld achter met het lot van Budd in zijn handen en staat voor een onmogelijke beslissing over goed en kwaad.

Ditmaal suggereert Brittens fascinatie voor onschuld een rechterlijke betekenis, maar het echte thema is de ontwikkeling van de kapitein wanneer deze aanvaardt dat goed en kwaad naast elkaar voorkomen. In Vere’s laatste aria erkent hij ‘het fel beschenen zeil’ dat niet het lot is. Het vormt een van de bevredigendste operaconclusies. Een zeldzaam moment van optimisme in een grauwe, door veel negativisme beheerste wereld.

Later bracht Britten de vier aktes terug naar twee en verwijderde hij een scène. Het is deze laatste versie die hij als summum van authenticiteit zelf knap dirigeert. Peter Pears is – wanneer men zijn bleke stem eenmaal heeft aanvaard – een zachtaardige Vere in zijn omgang met de bemanning en een heel capabele als kapitein tijdens de achtervolging van een Frans fregat. Peter Glossop is een hartelijke Budd en de Claggart van John Shirley-Quirk heeft een geweldige donker omrande klank die het Iago-achtige van zijn rol goed duidelijk maakt. Men kan deze opvoering ook via dvd genieten: Decca 074-3256 uit 1966.

Er zijn wel twee mooie alternatieven die zo mogelijk een nog wat dramatischer gehalte hebben: ze zijn van Richard Hickox (Chandos CHAN 9826) en Nagano (Erato 3984-21631-2), mooie uitwijkmogelijkheden voor degenen die wat moeite met Pears’ stem hebben.