Byrd: My ladye Nevelis Booke 1591. Christopher Hogwood. Oiseau Lyre 430.484-2, Decca 476.1530 (3 cd’s, 3u. 12’05”). 1975

William Byrd (1543-1623) wordt beschouwd als de belangrijkste Engelse componist uit de Renaissance. In de beginjaren van zijn loopbaan was hij koorknaap aan de Chapel Royal onder Thomas Tallis. Nadat hij enige tijd voor de Lincoln kathedraal had gewerkt keerde hij als gentleman en organist naar de Chapel Royal, dat laatste naast Tallis. 

In 1475 verleende Elisabeth I Tallis en Byrd het monopolie op gedrukte muziek en samen publiceerden zij een verzameling Latijnse motetten. Na Tallis’ dood in 1585 publiceerde Byrd nog twee collecties motetten en twee bloemlezingen van Engelse liederen.

Byrds bundel klaviermuziek My Ladye Nevellls Booke is echter slechts als 42-delig manuscript uit 1591 bewaard gebleven. Wie deze Ladye Nevell was, weten we niet zeker. Waarschijnlijk gaat het om Rachel, de echtgenote van Sir Edward Nevell, een parlementslid voor Windsor van 1588-1589. 

De verzameling bestaat uit twee delen, het eerste deel bevat pavanes en gaillardes, het tweede variaties en fantasieën. Elk deel begint met een aan lady Nevell opgedragen basisthema.

Christopher Hogwood zorgde destijds voor een nog steeds gezaghebbende opname van dit opus. Niet alleen omdat hij het volledig uitvoert, maar vooral omdat hij deze materie zo volledig en zorgvuldig beheerst en zijn vertolkingen ook technisch zo zeker zijn dat de gevarieerde stijlen van deze stukken goed naar voren komen.

Hij gebruikt daarvoor vier door moderne bouwers naar bestaande voorbeelden uit de Renaissance vervaardigde instrumenten: een Engelse virginaal, twee klavecimbels (Italiaans en Vlaams) en een kamerorgel. De nogal verschillende timbres van deze instrumenten zorgen voor aangename afwisseling en verlenen licht en kleur aan deze meesterlijke stoet dansen en karakterstukken.