Bach, J.S.: Goldbergvariaties BWV 988 (bewerking Busoni); Koraalvoorspel ‘Nun komm’ der Heiden Heiland’ BWV 659. Tzimon Barto. Capriccio C 5243 (60’57”). 2014

Als open-minded luisteraar, geen absoltuut authentiek fan zijnde aarzelend welke versie van Bachs Goldbergvariaties de voorkeur heeft: klavecimbel, piano, van de vele bewerkingen Busoni? Beluister variatie nr. 25, die door Landowska een ‘zwarte parel’ werd genoemd en door Tovey een ‘wonderful song of sorrow’. Bach zelf kwam niet verder dan simpel adagio.

In 1914 maakte Busoni zijn ‘concert versie’ van  de variaties en hoewel hij tot op zekere hoogte trouw blijft aan het origineel, verandert hij noten, vult tegenmelodieën in, vult de textuur aan, vermijdt herhalingen. Oorspronkelijk en ergst van al laat hij aanvankelijk tien variaties weg. Daar is gelukkig bij Barto geen sprake van. 

De teleurstelling over deze opname van de Amerikaan (1963) heeft een andere oorzaak en die komt niet zomaar uit de lucht vallen want vorige opnamen van hem – met werken van Bach, Rameau, Liszt, Brahms en anderen waren ook doorgaans niet wat men ervan mocht verwachten.

De man overdrijft, blaast de muziek buitenproportioneel op, zorgt voor overdaad in plaats van voor beheersing. Bij hem klinkt Bach hoogromantisch. Het overdadig orgelende koraalvoorspel is een al even overdreven, onpassende toegift.

Hierna is het – wat pianoversies betreft – een weldaad om terug te keren naar Perahia (Sony SK 89243) of Schiff (ECM 1825) en eventueel Hewitt (Hyperion CDA 67305). Claudius Tanski (MDG MDG 312-1323-2) maakte ook een opname van de Busoni versie, maar overtuigde evenmin omdat hij als tegenpool juist te introvert en bescheiden speelde.

Er moet een mooie opname uit 1997 van Sara Davis Buechner op Connoisseur bestaan……