Brahms: Pianoconcert nr. 1 in d op. 15; Ballades op. 10 nr. 1-4. Paul Lewis met het Zweeds omroeporkest o.l.v. Daniel Harding. Harmonia Mundi HMC 90.2191 (72’12”). 2014

Over Brahms’ omvangrijke eerste pianoconcert is wel eens opgemerkt dat het een fase doorliep waarbij men zich als het ware kon afvragen ‘is het een vogel of een vliegtuig’. Het werk was aanvankelijk bedoeld als sonate voor twee piano’s, daarna werd het eerste deel georkestreerd om het werk in een symfonie te veranderen, maar op de achtergrind bleef de gedachte aan de sonate een rol spelen.

Deze innerlijke strijd is terug te horen in de muziek, want vanaf de eerste maten is het werk somber en duister. Maar het voldeed in ieder geval wel aan de heersende zienswijze op het pianoconcert: een werk van briljante virtuositeit waarin de solist de belangrijkste plaats inneemt. Velen vonden het werk destijds te serieus en de nogal uitzonderlijke duur (zo’n drie kwartier meestal) bleek tijdens de première teveel voor het publiek.

De opvatting die Paul Lewis over dit concert heeft, neigt naar het milde. Hij benadrukt vooral de lyrische kanten van het werk. Mooi legt hij de nadruk op de intieme dialogen met het orkest, maar bijvoorbeeld de finale klinkt bij hem meer naar Mendelssohn dan naar Brahms. Iets meer concertante strijdvaardigheid, of ten minste assertiviteit had geen kwaad gekund want de stormachtige grandeur van het werk komt nu iets tekort. Op Hardings begeleiding van symfonische kracht echter niet veel af te dingen.

De rustige, vrij zangerige vier Ballades komen er beter af, maar ook deze zijn wel veelzijdiger belicht, bijvoorbeeld door Sokolov (Opus 111 OPS 30-103), Michelangeli (DG 457.762-2), Katchen (Decca 452.338-2, 2 cd’s) en Angelich (Virgin 332.628-2).