Bach, J.S.: Das Wohltemperierte Klavier I BWV 846/69. Dina Ugorskaja. Avi CDS 8553350 (2 cd’s, 2u. 18’25”). 2015
Bach, J.S.: Das Wohltemperierte Klavier II BWV 870/93. Dina Ugorskaja. Avi 3 CDS 8553353 (3 cd’s, 2u. 53’06”). 2015
Bach stelde zijn beide banden met systematisch 48 préludes en fuga’s in alle toonaarden in verschillende stadia van zijn leven samen. Alleen band I heeft als titel Das wohltemperierte Klavier en dit dateert uit 1722. De tweede band werd waarschijnlijk begin jaren 1740 voltooid.
Wohltemperiert betekent ‘goed gestemd’; nog in Bachs tijd bestonden diverse vormen van stemmen en we weten niet precies welke Bach hanteerde. Hij laat het ook open en met het woord ‘klavier’ laat hij ook de keuze tussen klavecimbel en piano.
Het ‘werk der werken’ zoals Schumann het noemde, heeft altijd klavecinisten en pianisten aangetrokken en beide instrumenten brengen verschillende kwaliteiten van het werk naar voren.
Wanneer we ons hier beperken tot de piano opnamen waren na Edwin Fischer uit de jaren dertig vorige eeuw (Naxos 8.110651/2 en 8.110653/4) vooral de opnamen van Sviatoslav Richter (RCA GD 60949), Friedrich Gulda (Philips 412.794-2), András Schiff (ECM 476.4827), en Pierre-Laurent Aimard (DG 479.2784, band 1) erg de moeite waard.
Bij dit nobele gezelschap voegt zich nu de in 1973 in Leningrad geboren Dina Ugorskaja die als dochter van pianist/pedagoog Anatol Ugorski uit een muzikaal nest komt en later als Joods-Russisch-Duitse naar München verhuist. In samenwerking met de Beierse omroep nam ze daar in 2015 na een jaar grondige voorbereiding ook dit ‘oude testament’ onder de pianoliteratuur op. Haar gedachten over belangrijke aspecten van dit grote werk als kenmerken, tempi, kleuring en speelwijze licht ze in het begeleidende programmaboekje wat nader toe.
Dat een grondige pianostudie, toegespitst op Bach-op-de-piano heel waardevolle resultaten kan opleveren, bewijst de pianiste op dit vijftal cd’s.
Dat ze helder, levendig en nauwkeurig speelt met goede ritmische pulsen is daarbij een eerste vereiste waaraan mooi wordt voldaan. Maar Ugorskaja speelt de afzonderlijke werken ook telkens met een passende mentale, spirituele intuïtie die ze boven een nuchtere werkelijkheid uittilt. Ook zorgt ze voor een goede coherentie. Ze ageert nu eens fijnzinnig teer dan weer heel doortastend energiek en legt daarbij de constructieve achtergronden goed bloot. Terwijl de pianiste mogelijk betrekkelijk afstandelijk blijft, verstaat ze de kunst om de luisteraar actief bij de muziek te betrekken. Gelukkig voldoet ook de geluidskwaliteit aan de eisen van de eenentwintigste eeuw. Een sterk aan te raden geheel kwam zo tot stand naast dat van de andere genoemden.