Byrd: Late music for the virginals. Prelude in g MB. 1; Pavanes en gaillardes nr. 1 in d MB. 52, nr. 2 in g MB. 3 ’Sir William Petre’, in a MB. 15 ’The earl of Salisbury’, MB. 18-19; John come kiss me now MB. 81; Fantasie in C MB. 25; Callino casturame MB. 35; Gaillardes nr. 9 in G MB. 77, ‘Harding’s gaillard’ MB. 55 en ‘If my complaints’ MB. 103; Allemande in C MB. 44 ‘Monsieur’s alman’; Lachrymae pavan MB. 28, BK. 54 ‘After John Dowland’;The Bells MB. 38. Gibbons:’The Lord of Salisbury’. Aapo Häkkinen (virg., klav.). Alba ABCD 405 (70’50”). 2016

William Byrd was een revolutionair of het gebied van muziek voor toetsinstrumenten. Hij maakte deze veel complexer en inventiever tot werken die feitelijk heel modern klinken. De meeste van die werken zijn gebundeld in My lady Nevells virginal booke en het Fitzwilliam virginal book. Maar daarbuiten bestaan ook talloze werken.

De vorm waarnaar de componist het liefst terugkeerde, waren de gaillarde en de pavane. Deze dansvormen gaven hem vele mogelijkheden om te experimenteren met verschillende fraselengtes en ritmen. 

De Finse klavecinist Aapo Häkkinen, die onder meer in Amsterdam bij Bob van Asperen studeerde, speelt zijn programma met late werken van Byrd afwisselend op een Joannes Ruckers virginaal uit 1604 en een Benedetto Floriani klavecimbel uit 1570. Twee mooiklinkende instrumenten met een warme en toch vrij assertieve klank. Dat gebeurt met veel stijlgevoel en precisie. 

The bells bijvoorbeeld, is een ambitieus stuk van 5’38” dat is gebaseerd op een klokmotief van drie noten en dat hier exemplarisch tot klinken komt. Als toegift speelt de Fin nog een werkje van Orlando Gibbons. 

Als enige heeft Davitt Maroney de volledige 127 werken voor toetsinstrument van Byrd op klavecimbel, virginaal, clavichord en orgel opgenomen (Hyperion CDA 66551/7). Een album met zeven cd’s dat misschien wat teveel van het goede is. In zoverre is de doelgerichte beperking die Häkkinen zich oplegt wellicht een uitkomst.