Busoni: Toccata en fuga in d naar Bach BWV. 565 BV. B 29; ‘All Italia’ ‘Turandot’s Frauengemach’ uit 4 Elegien; Sonate nr. 6 super Carmen ‘Kammerfantasie’; ‘Chaconne’ uit Partita voor soloviool nr. 2 in d BWV 1004 (bew.); Kurze Stücke zur Pflege des polyphonen Spiels; Indianisches Tagebuch (Red Indian diary), band 1; Variaties en fuga in vrije vorm over Chopins Prélude in c op. 22. Valerie Tryon. Musica viva MVCD 1126 (78’56”). 1997 

Hoewel Busoni keurig en naar behoren een plaatsje krijgt in overzichten van de muziek uit de eerste helft van de twintigste eeuw, is en blijft hij een wat ongrijpbare figuur die vrij moeilijk in een duidelijke context is te plaatsen. Hij behoorde tot de grote componisten van zijn tijd en zijn geschriften over de toekomst van de muziek zijn vaak visionair, maar als componist ontgaat hij ons wat veel.

Op een paar uitzonderingen na zijn veel van zijn werken op papier erg interessant, maar wordt dat in de uitvoeringspraktijk niet steeds waargemaakt. Zelfs belangrijke werken als de onvoltooide opera Doktor Faustus en het gigantische Pianoconcert komen bijna niet scherp in beeld.

Maar de essentie van Busoni’s oeuvre vormen zijn vele pianowerken. Los van de Bachtranscripties worden de meeste werken tegenwoordig nauwelijks gespeeld. Dat is deels omdat ze uit de mode zijn geraakt, maar waarschijnlijk meer omdat ze zo moeilijk uitvoerbaar zijn. Niet al te veel pianisten beschikken over de techniek en de tijd om zich er vertrouwd mee te maken. Mensen als Marc-André Hamelin en John Ogdon verdiepten zich wel in deze werken op cd. Ook de Engelse pianiste Valerie Tryon wijdde zich aan ‘Busoni, de visionair’.

In dit recital mengt ze werken die duidelijk waren bestemd voor Busoni’s eigen optredens - bravura showstukken in de traditie van Liszt - met op onderzoek van de tonaliteit gerichte en onderzoek naar een nieuwe harmonische organisatie gerichte werken. De stukken met de meeste substantie zijn de Elegie en de Sonate; het lastigst uitvoerbare stuk zijn de Chopin variaties en fuga.  

Valerie Tryon wikkelt dit programma intelligent af. Er schuilt vaart in haar spel waar de muziek daarom vraagt en welluidende transparantie als dat nodig is. Technische moeilijkheden worden gored overwonnen. Knap gedaan.