CD Recensies

BEN HAIM: SYMFONIEËN NR. 1 EN 2; CONCERTO GROSSO E.A.

Ben Haim: Symfonie nr. 1; Fanfare voor Israël; Symfonische metamorfosen over Bachs koraal ‘Wer nur den lieben Gott läßt walten’. NRD filharmonisch orkest Hannover o.l.v. Israel Yinon. CPO 777.417-2 (57’37”). 2008

 

Ben Haim: Symfonie nr. 2; Concerto grosso. NDR Omroeporkest Hannover o.l.v. Israel Yinon. CPO 777.677-2 (72’16”). 2010

 

De Israëlische componist Paul Ben Haim die in 1897 als Paul Frankenberger in München was geboren en in 1984 overleed. Als uitvoerend musicus was hij tijdens zijn Duitse tijd nag actief als dirigent in Augsburg voordat hij besloot zich op onderricht en compositie te richten. Logisch dat hij meteen in 1933 uitweek naar Palestina.

Zijn uitgebreide Concerto grosso was in 1931 zijn eerste grootschalige orkestwerk, Ondanks wat fugatische passages is het in wezen in laatromantische stijl geschreven. Het derde deel is een passacaglia die is gebaseerd op een thema uit het eerste deel. Het werk bevat natuurlijk ook talrijke soli.

In 1936 werd het Palestina Orchestra opgericht, dat later werd omgedoopt tot Israël filharmonisch orkest. Daarvoor schreef hij in 1939 zijn Symfonie nr. 1, een omwoelend dramatisch werk van ruim een half uur waarover hij zei: ‘ik werkte vastbesloten aan mijn nieuwe symfonie. Alles werd door de deprimerende oorlog en Hitlers eerste grote overwinningen overschaduwd”. Muziek geheel in de traditie van Mahler.

Vervolgens is de Fanfare voor Israël natuurlijk een stuk uitbundiger. Interessant is hoe daarna een protestant koraal met oosters aandoende cantilenen door een Joodse componist aan metamorfosen wordt onderworpen? Is dat een fatale stijlbreuk? Luister maar hoe dit uitpakt in een schijnbaar niet te verenigen synthese.

De Symfonie nr. 2, waarin invloeden van traditionele Joodse muziek te horen zijn en het scherzo een Perzische dans is, ontstond in 1945 en is met   zijn langste orkestwerk. Het werk heeft overeenkomstig het citaat van de dichter Shin Shalom op het titelblad: ‘Wach auf mit dem Morgen, o meine Seele, auf dem Gipfel des Karmel über dem Meer’ een hoopvol, optimistisch karakter.

De in 2010 overleden Israel Yinon zorgt voor een stel heel hoogwaardige uitvoeringen die de muziek op een interessant hoog plan brengen.