Beethoven: Cellosonates nr. 1 in F op. 5/1, 2 in g op. 5/2, 3 in A op. 69, 4 in C op. 102/1 en 5 in D op. 102/2. Manuel Fischer-Dieskau en Connie Shih. MDG MDG 903-2067-6 (2 cd’s, 1u. 46’28”). 2017 

De vijf Cellosonates van Beethoven vertellen een interessant verhaal. Ze omspannen vrijwel Beethovens gehele creatieve leven en onthullen zijn experimenten met het medium, zijn vernieuwingen, blakende ambitie en oplossingen voor het probleem van het onderlinge evenwicht tussen beide instrumenten.

Het eerste tweetal op. 5 dateert uit 1796 en heeft een onconventionele, gecomprimeerde vorm met twee delen. Ze worden gedreven door een dramatische dynamiek en verschuiving, met name in nummer 2 in g, waarvan de turbulente razernij in het rondo plaatsmaakt voor een glorieuze lichtstroom. 

De sonate in A op. 69 is feitelijk de beroemdste en dus bekendste van het vijftal. Een groots, zonovergoten werk waarin de beide partners volkomen elkaars gelijken zijn en wederzijds melodieën uitwisselen. Het werk valt bijvoorbeeld op door het knappe, syncopische scherzo en een hunkerend, traag intermezzo dat oplost in Beethovens misschien wel uitbundigste finale.

Beide laatste sonates zijn ook boeiend, bondig en uiterst oorspronkelijk. Beethoven noemde de eerste in C een ‘vrije sonate’ vanwege de vrije structuur. Het werk schakelt plotseling om tussen etherische lyriek en dwingende marsritmen. De tweede, in D, bevat een heel expressief adagio en een ingenieuze dubbelfuga. 

Manuel Fischer-Dieskau (zoon van) en Connie Shih leveren heel gave en verhelderende uitvoeringen van deze vijf sonates. Ze brengen een gevoel van frisse verrassing en haast onweerstaanbaar genot over en hebben tegelijk het gemak en de natuurlijkheid van mensen die al hun hele leven met en door Beethovens muziek communiceren.

Natuurlijk zijn er meer fijne opnamen van deze sonates, sms aangevuld met de Variatiewerken. Te noemen zin Perényi en Schiff (ECM472.401-2), vader en zoon Brendel (Philips 475.379-2), Meneses en Pressler (Avie AV  2103) en Müller-Schott en Hewitt (Hyperion CDA 67633). Maar de nieuwe doet nauwelijks onder voor deze oudere opnamen en heeft het voordeel van een geweldige opnamekwaliteit aan zijn kant.