Bingen, Hildegard von: Ordo virtutum. Ars choralis Cöln en Patriarche et Prophete o.l.v. Maria Jones. Raumklang RK 3701 (2 cd’s, 1u. 42’25”). 2017
Er overleven maar weinig namen van componisten en muziektheoretici uit de Middeleeuwen omdat muziek meestal anoniem werd gemaakt en uitgevoerd en het vaak om monniken ging die niet openbaar bekend mochten worden. De te opmerkelijker dat de hoogbegaafde en veelzijdige abdis Hildegard (ca. 1098-1179) van een Benedictijnenklooster bij Bingen aan de Rijn wel bekend werd.
Dat gebeurde op grond van haar geweldige capaciteiten en activiteiten op velerlei gebieden en in een patriarchale mannenwereld waarin pauzen, keizers, koningen, aartsbisschoppen haar om advies vroegen, waarbij ze meestal geen blad voor de mond nam blijkt uit zo’n vierhonderd brieven die van haar bewaard zijn gebleven.
Ze was theologe, natuurgeneeskundig dokter (met boeken als Physica en Cause et cure), filosofe, dichteres en componiste. In Scivias beschreef ze haar theologische visioenen en Symphonia armonie celestium revelationum is een bundel met gedichten en muziek. Haar werk is gecatalogiseerd door haar secretaris, Guibert van Gembloux in de Wiesbaden codex.
Bij het mysteriespel Ordo virtutum ofwel De ordening der krachten uit 1131 wordt ons hier uitvoeriger dan gewoonlijk in 38 korte deeltje gebracht. In dit werk krijgt de duivel geen eigen stem, maar speelt hij blokfluit (in dit geval uitgevoerd door Lucia Mense) die zin speeltechnieken uit de M.E. eigen maakte. Hij tracht Anima (de ziel) die bloot staat aan duivelse invloeden te verleiden en in de gemeenschap waarin de ‘deugd’ en de ‘blije ziel’ een grote rol spelen een Babylonische spraakverwarring veroorzaakt, maar gelukkig wordt tenslotte toch de weg naar de hemel geopend door een grote mysticus.
Het schijnt dat Ars choralis uit Keulen, dat verder bestaat uit Cora Schmeiser, Amanda Simmons, Sylvia Dörmann, Consuela Sahuda, Stefanie Brijoux, Christine Welder, Ula Kirsten, Petra Koerdt, Pamela Petsch, Susanna Ansorg, begeleid wordt door 4 instrumentalisten onder dirigent Maria Jones zich al jaren met deze materie bezighoudt. Dat is te horen in het prachtig klinkende resultaat dat eerdere, brokkeliger pogingen van het Ensemble Belcanto/Dietburg Spohr (ECM 2219), Sequentia (Duitse Harmonia Mundi 88697-90248-2) en Vox animae (Et’cetera KTC 1203) in de schaduw.