Beethoven: Liederen 1. Klage WoO. 113 (versie 2); Neue Liebe, neues Leben WoO. 127. H. 136; Erlkönig WoO. 131, H. 148 (voltooid door Becker); In questa tomba oscura WoO. 133 (versie 2); Sehnsucht WoO. 134 ‘Nur wer die Sehnsucht kennt’ WoO. 134 (versie 1, 2 en 3; Ge sang aus der Ferne WoO. 137; An die Geliebte WoO. 140 (versie 1, 2 en 3); Freudvoll und Leidvoll uit Egmont op. 84 (uitgebreide versie, H. 94 en zonder voorspel H. 93); ‘Das liebe Kätchen’, ‘Der Knabe auf dem Berge uit 29 Liederen van verschillende nationaliteiten WoO. 158, H. 133; Schwinge dich in meinem Dom H. 137 (reconstructie Holsbergen als ‘Ich wiege dich in meinen Arm); Dimmi, ben mio, che m’ami H. 140 (vroege versie van op. 82/1 en Parijse autograaf versie); Bußlied uit 6 Liederen op. 48 H. 141; Wonne der Wehmut H. 142 (versie 1 van op. 83/1); Feuerfarb, H. 144 (versie 1 van op. 52/2); Opferlied H. 145 (schets van versie 1 WoO. 126; An Henrietten H. 151 ‘Traute Henrietten (voltooid door Orel); Gretels Warnung uit 6 Liederen op. 75 (versie 1); Languisco e moro H. 229. Elisabeth Breuer (s), Rainer Trost (t), Paul Armin Edelmann (b) Ricardo Bojórquez (bs) en Bernadette Bartos (p). Naxos 8.574071 (56’03”). 2018
Grondig ontgonnen heeft de muziekindustrie de schat van zo’n negentig liederen van Beethoven niet totdat Naxos deze opgave op zich neemt en meteen voor een stel premières zorgt. De meeste eerdere opnamen maakten een selectie en kwamen met best mooie opnamen van bijvoorbeeld Dietrich Fischer-Dieskau (Testament SBT 1057), Stefan Genz en Roger Vignoles (Hyperion CDA 67055), Ann Murray, Roderick Williams en Iain Burnside (Signum SIGCD 139) op de proppen, maar de rest sluimerde vredig onder hun WoO en Hess nummers verder totdat Naxos ze als een daad van groot belang niet door één zanger, maar door een kwartet verschillende stemmen wakker kuste in deze eerste opname die het begin van het totaal vormt.
Daarbij is - bekijk de opsomming nader - grondig te werk gegaan door van sommige liederen meerdere versies en/of voltooide vormen te integreren. Ook dat is lofwaardig. Over de ontvangst van deze liederen in kleine kring destijds is weinig bekend, waarschijnlijk klonken ze meestal in huiselijke kring, zoals later bij Schubertiades.
Beethoven koos met zorg zijn teksten. Vaak bij de door hem zeer gewaardeerde Goethe, vaak ook in buitenlandse (Italiaanse, Engelse, Schotse) volksmuziek. Zo is het aardig om ‘Freudvoll und Leidvoll’ uit de toneelmuziek bij Egmont nu eens uitgebreid met pianobegeleiding te horen.
Via deze uitgave kunnen we ook leren dat na Mozart Beethoven ook een belangrijke bijdrage leverde aan de ontwikkeling van het Duitse kunstlied, dit op hoger niveau bracht en in zeker zin de weg baande voor Schubert.
Voor de realisatie van het project zijn onbekende, maar zeer capabele jonge zangers gekozen die de liederen stuk voor stak mooi gemoduleerd en met zeer bewuste begeleiding van Bernadette Bartos laten horen. Het leeuwendeel van de taak wordt uitgevoerd door de heel puur zingende sopraan Elisabeth Beuer en tenor Rainer Trost, gevolgd door bariton Paul Armin Edelmann (een zoon van de beroemde Otto Edelmann) voor bas Ricardo Bojórquez rest slechts één lied: het bekende ‘In questa tomba oscura’.
Een goed en veelbelovend begin van een onverwachte ontdekkingsreis die gauw moet worden vervolgd. Tevens een mooi present voor het Beethovenjaar 2020.