Berger: Pianosonate in B op. 76; Variaties en fuga over een eigen thema op. 91. Mitsuko Saruwatari. Et’cetera KTC 1599 (64’04”). 2017

Berger: Introduktion und Fuge in g op. 42; Fuga’s op. 89 nr. 1-4; Aquarellen op. 23 nr. 3, 5, 6 en 10. Mitsuko Saruwatari. Et’cetera KTC 1681 (56’12’’). 2019

De Japans-Nederlandse pianiste Mitsuko Saruwatera, die ook artistiek leidster is van het Uriel ensemble, brengt als eerste op cd de Duits-Amerikaanse componist Wilhelm Reinhard Berger (1861 - 1911) onder de aandacht. Bergers vader was muziekhandelaar in de Boston, maar verhuisde in 1862 naar Bremen. Zijn nog in de V.S. geboren zoon ontwikkelde zich pianistisch en compositorisch vanuit een begeerde positie als wonderkind en had toen hij als veertienjarige in Berlijn naar het conservatorium ging al aardig wat werken op zijn naam. Later dirigeerde bij de hofkapel in Meiningen was hij in Berlijn werkzaam als dirigent van de Musikalische Gesellschaft. 

Als componist staat Berger te boek met o.a. twee Symfonieën en een Serenade, heel wat kamermuziek (Pianokwintet, Pianokwartet, Strijkkwintet, een Klarinettrio, 3 Vioolsonates), een aantal koorwerken en eigenlijk maar betrekkelijk weinig pianowerken van betekenis. Maar die zijn hier nu goed vertegenwoordigd.

Bergers muziekstijl blijkt in de sfeer van Brahms en Reger te zijn gesitueerd. Dat is meteen goed te horen in de driedelige Pianosonate uit 1899, die werd geschreven voor de pianist Edouard Risler aan wie Saint-Saëns zijn Études op. 111 opdroeg. Er worden behoorlijk zware eisen aan de vertolker gesteld omdat die niet alleen tegen de uitvoeringstechnische eisen opgewassen moet zijn, maar ook de vele stemmingen die wisselen tussen rustige lyriek en gul pathos moet uiten. Dat geldt in nog sterkere mate voor de Aquarellen als fraaie miniaturen. In de Fuga’s moet de aanpak logisch en streng zijn, de vorm getrouw.

Mitsuko Saruwatari beschikt over alle noodzakelijke kwaliteiten om het belang van deze onbekende componist te onderstrepen. Vreemd dat we nooit eerder van deze Berger hebben gehoord. Mooi zou zijn wanneer ze met wat collega’s ook capita selectie uit Bergers kamermuziek zou kunnen vastleggen. Vooral zijn Klarinettrio moet erg de moeite waard zijn.