Boulez: Le marteau sans maître; Manoury: B-partita. Salomé Haller (ms) c.q. Gaël Rassaert (v) met het Ensemble orchestral contemporain o.l.v. Daniel Kawka. Col legno WWE 1CD 20447 (62’49”). 2019 

Hoe belangrijk Pierre Boulez (1925 - 2016) als een van de reuzen van de twintigste eeuwse muziek was, kunnen we na zijn dood goed overzien. Zijn werk als componist, dirigent en organisator had een diepgaand effect op het muzikale landschap. In zijn vroege werken hanteerde hij een strikte seriële techniek, maar hij merkte al snel dat hij een vloeiender en dramatischer manier van werken zocht, met als bekendste en beroemdste resultaat Le marteau sans maître uit 1955.

Het is een van de onbetwiste klassiekers van de twintigste eeuwse avant-garde en vanaf de première een erkend succes. Met een alt of mezzo en een gemengd instrumentaal ensemble van altfluit, altviool, vibrafoon, marimba en ander ongestemd slagwerk vermijdt de componist elke suggestie van een baslijn en de caleidoscoop van geluiden lijkt wel heel on-Europees inde lucht te drijven. Dat gevoel wordt versterkt door de gezongen surrealistische poëzie van René Char, rijk gestructureerd, maar met een ongrijpbare betekenis.

Boulez zelf heeft het werk een paar maal opgenomen, maar zijn laatste versie met Hilary Summers en het Ensemble InterContemporain (DG 477.5327) was het mooist.

Intussen zijn de complexiteiten van dit werk gemeengoed geworden en het verbaast dus niet, dat ook Salomé Haller en het Ensemble orchestral contemporain o.l.v. Daniel Kawka voor een heel goede virtuoze vertolking zorgen. De grote sprongen en merkwaardige melismen in de stemlijn worden opwindend aangepakt door Salomé Haller.

De kristalheldere opname maakt ook veel details goed hoorbaar en wekt opnieuw verwondering over de scherpe, soms haast onaangename, maar altijd wonderbaarlijke muziek.

Philippe Manoury (1952) schreef met B-Partita (in memoriam Pierre Boulez) als een 26’29” lang eerbetoon aan de oprichter van het IRCAM waar hij sinds 1980 ook werkte. Zijn muziek is behoorlijk beïnvloed door Boulez, Stockhausen en Xenakis. B-partita voor viool, ensemble en elektronica werd voor het eerst 5 september 2016 in Parijs uitgevoerd. Het werk is daarom zo goed mogelijk in Boulez’ eigen klanktaal geschreven en wordt dienovereenkomstig tot klinken gebracht.