Beethoven: Strijkkwartetten nr. 12 in Es op. 127 en 15 in a op. 132. Hagen kwartet. DG 477.5705 (75’07”). 2003/4

De reeks Beethovenkwartetten van het Oostenrijkse rasensemble groeit tergend langzaam richting volledigheid, maar het lange wachten loont de moeite want DG heeft als kampioen in dit genre na het Koeckert kwartet (medio jaren vijftig vorige eeuw, het Amadeus kwartet (463.143-2, 1961) en het Emerson kwartet (447.075-2) nu weer een van de sterkste troeven in handen, de opname van het LaSalle kwartet van de late kwartetten (453.768-2) nog buiten beschouwing gelaten.

Toch is het wat frustrerend dat de opbouw van de serie door de Hagens zo traag en in vaak onlogische combinaties verloopt: nr. 1 en 7 op DG 474.234-2, nr. 4 en 14 op 459.611-2, nr. 11 met Schuberts vijftiende kwartet op 457.615-2 en  de Große Fuge naar keus nog eens met nr. 13 (471.580-2) of met het strijkkwintet van Schubert (439.774-2). Te zijner tijd wanneer de cyclus compleet is, zal het geheel waarschijnlijk wel in een doosje met 7 cd’s verschijnen.

Wie daar niet op wil wachten, krijgt met de nieuwe cd wel veel moois in handen. Het Hagen kwartet houdt een intens betoog en een heel overtuigend pleidooi wat deze late werken betreft. De mate aan dramatische intensiteit is groot, er is sprake van een grote concentratie, ruime aandacht voor belangrijke details en een hoge mate aan levendigheid in de snelle delen, terwijl de langzame een fraaie, innige expressie meekrijgen.

Het twaalfde kwartet is wel Beethovens ‘kroonmonument van de lyriek’ genoemd en ieder uitvoerend ensemble brengt zijn eigen inzicht in in deze grootse muziek, meestal zonder in staat te zijn de hele waarheid te onthullen, al komt het Hagen kwartet hier heel ver, zo spiritueel en diepgravend speelt het zonder dat de intonatie ook maar een moment in gevaar komt.

In het kwartet in a getuigt van nog meer wijsheid; het eerste deel is meteen heel pakkend: alle details van de complexe muziek vallen op de juiste plaats, het tweede deel bezit veerkrachtige ritmen en het lange ‘Heiliger Dankgesang’ is vol vervoering die ‘nieuwe krachten wekt’ overeenkomstig Beethovens bedoeling. Het geheel geeft blijk van een kernachtige muzikale intelligentie en maakt dat hier een van de mooiste huidige verklankingen van dit tweetal werken tot stand is gebracht. De opname klinkt voorbeeldig helder en warm.