Valerius’ gedenck-clanck. Vaderlandse liederen. ‘Valerius intrada’, ‘Merck toch hoe sterck’, ‘Men brandt men blaeckt’, ‘Laet sang en spel’, ‘Hoe groot o Heer’, ‘Wilt heden nu treden’, ‘Wi dan sich selfs verheft’, ’G’lyck den grootsten rapsack’, ‘De Heer in zynen throon seer schoon’, ‘Valerius suite’, ‘Gy volckeren hoor aen’, ‘God siet neder’, ‘Gelijck ’t eel gesteent’, ‘ Almachig God’, ‘Heere keere van ons af’, ‘Geluckig is het land’, ‘Prijst God ons aller Heer’, ‘Syt nu verblyt’, ‘Waer dat men sich al keerd’, ‘Com nu metsangh’, ‘Stort tranen uys’, ‘Wees nu verblyt’, ‘O Nederland let op U saeck’, ‘O Heer die daer’, ‘Geluckig is hy die leert te sterven’, ‘Wilhelmus’. Diverse koren. Mirasound MIRA 2999269 ( 65’04”). 1997

 

Het aan het eind van dit programma geplaatste ‘Wilhelmus’ is een van de  zesenzeventig religieuze en wereldse liederen die notaris/dichter/componist Adriaen Valerius (ca. 1572 - 1625) uit het Zeeuwse Veere in zijn belangrijke bundel ‘Nederlandsche gedenck-clanck’ die in 1626, een jaar na zijn dood in druk verscheen. 

Liederen waren vroeger belangrijker dan nu. Je hoefde niet te kunnen lezen om ze mee te zingen, ze werden goed onthouden, konden stemming en sfeer overdragen, verhalen vertellen

Tijdens mijn lagereschooltijd, toe het muziekonderwijs nog wat voorstelde, werden regelmatig van die geuzen-en andere liederen uit de Tachtigjarige Oorlog  (1568 - 1648) gezongen omdat ik inn Eindhoven op een Nutsschool zat waar veel gezongen werd uit het ‘Volksliederenboek’. Ze waren gebaseerd op bestaande, maar vaak door Valerius aangepaste melodieën en waren doordrongen van een calvinistische moraal. In 1932 bepaalde koningin Wilhelmina dat het ‘Wilhelmus’ het Nederlandse volkslied werd.

Andere bekende liederen zijn ‘Merck toch hoe sterck’ en ‘Waer dat men sich al keerd of wend’. Een aantal van deze liederen is ook opgenomen in de bundel ‘Kun je nog zingen, zingen dan mee’.

Het is goed dat van de achtentwintig mooiste en bekendste ten minste één behoorlijke opname bestaat.