CD Verzamelprogramma's

SCHICKHAUS, KARL-HEINZ: MUSICO CON SALTERIO

Karl-Heinz Schickhaus. Musico con salterio. Conti: Hakkebord sonate in G; Chiesa: Sonate in G (bew.); Monza: Sonates voor hakkebord en b.c. in G en C; Beretti: Sonate voor hakkebord en b.c. in G. Met Johannes Schickhaus (kl). Tudor 736 (45’42”). 1989

Het hakkebord is een trapezevormige zither die is bespannen met dunne, meerkorige snaren die met twee lichte, aan één kant omwoelde stokjes worden aangeslagen. Het gaat om een verdere Europese ontwikkeling van de Perzische Santur.

In  twee perioden uit de muziekgeschiedenis was het instrument in gebruik Eerst van de veertiende tot in de eerste helft van de achttiende eeuw. Het was toen met vierkorige besnaring, twee grote kammen op het bovenblad en versierd met twee grote en soms twee kleinere houten rozetten. Het tweede tijdvak omvat de tweede helft van de achttiende en de eerste helft van de negentiende eeuw. Hier is de besnaring van het standaardmodel met twee, vier, vijf, of zeven koren, het uiteenvallen van de linkerkam in enige kleinere kammen en rozetten van karton of papier.

Het door Pantaleon Hebenstreit rond 1700 verbeterde hakkebord staat los van de beschreven ontwikkelingen. Beroemde componisten lijken zelden naar het hakkebord te hebben omgekeken. Vader Mozart gebruikte het instrument in zijn Divertimento in D ‘Die Bauernhochzeit’.

Maar Carlo Conti (1796 - 1868), Melchior Chiesa (1740 - 1790), Carlo Monza ca. 1680 - 1739) en Pietro Beretti (1705 - 1759) ie allen tot de onbekendere Italiaanse componisten behoren, voelden zich daar niet te verheven voor en schreven kenmerkende werken die goed de mogelijkheden van het modernere instrument laten horen.

Ze zijn in heel goede handen bij de gespecialiseerde Karl-Heinz Schickhaus en zijn klavecimbelbegeleider Johannes Schickhaus. Leuk het licht verwante, maar toch andere timbres biedende hakkebord zich duidelijk onderscheidt van het klavecimbel.