Psophos kwartet: Constellations. Ravel: Strijkkwartet in F; Dutilleux: Ainsi la nuit; Debussy: Strijkkwartet in g op. 10.  Psophos kwartet. Klarthe K 049 (74’13”). 2016

Van alle bekende werken van Henri Dutilleux, houdt hij zich in zijn strijkkwartet met de titel Ainsi la nuit (en zo is de nacht) het intensiefst bezig met de tijd en de herinnering. In dat verband is het werk veel verschuldigd aan het lezen van Proust.

Het werk is geschreven tussen 1973 en 1976 is is samengesteld uit een inleiding en zeven delen, maar bevat ook vier ‘paranthèses’ die tussen de eerste vijf delen zijn ondergebracht. Deze lopen hetzij vooruit of blikken terug op materiaal dat elders in het werk wordt gevonden en dragen als zodanig bij aan de menigvuldige onderlinge verbanden.

De muziek is soms heel expressionistisch van toon en laat een verwantschap horen met de kwartetten van van Berg en Webern, al maakt Dutilleux die invloeden knap tot iets eigens van hemzelf.

Ainsi la nuit biedt een volledige uitrusting aan prachtige evocatieve gebaren en klankkleuren naast een erg pakkende en zeer verbeeldingsvolle textuur.

Al verkoos de componist zich verre te houden van ‘muziek van andere middelmatige Franse talenten’, maakte hij zich nooit helemaal los van de fundamentele Franse muzikale tradities. Vandaar dat het zin heeft om Ainsi la nuit te combineren met de kwartetten van Ravel en Debussy. Dat werd in 1992 ook door het Orpheus kwartet (Channel Classics CCS 3892), in 2000 door het  Belcea kwartet (EMI 574.020-2) het Arcanto kwartet (Harmonia Mundi HMC 90.2067) en het Schönberg kwartet (Et’cetera KTC 1382) al heel mooi gedaan.

In zoverre was er vanuit de consument bezien niet direct een nieuwe uitgave nodig (er bestaan nog meer, maar anders gekoppelde versies) geen dringende behoefte aan deze uitgave van het uit Éric Lacrouts en Bleuenn le Maître (v), Cécile Grassi (va) en Guillaume Martigé (vc) samengestelde Psophos kwartet dat op zichzelf beschouwd ook voor een heel geslaagd resultaat zorgt.