Joséphine Olech: Reconnect (nature and the Modern Man). Debussy:  Épigraphes antiques nr. 1-6 (bew.); Van der Aa: Rekindle; Takemitsu: Toward te sea III; Crumb: Vox Balenae; Reich: Vermont counterpoint; Satie/Takemitsu: Le fils des étoiles. Met Sélem Mazari (p), Anaïs Gaudemard (hrp) en Clément Peigné (vc). Es Dur ES 2082 (69’20”). 2020

 

Na onlangs net David Attenboroughs ‘Een leven op onze planeet’ met het motto “De natuur heeft altijd voor ons gezorgd. Mu is het hoogste tijd dat wij voor de natuur gaan zorgen”, sluit de de debuut cd van de fluitiste Joséphine Olech, die samen met Juliette Hurel het Franse contingent van het Rotterdams filharmonsich orkest vormt daar op andere manier bij aan.

De fluit in al zijn vormen heeft voor de mens altijd al getuigd van een zekere verbondenheid met de natuur en met natuurgeluiden. Ook het materiaal waarvan de fluit vroeger was gemaakt - bot of hout - geeft daar blijk van. 

Maar dan komt vervolgens de vraag: met welke muziek geef je daar uitdrukking aan. Olech maakte haar eigen keuze om die gevoelens over te dragen en kwam terecht bij voorbeelden uit diverse culturen die soms alleen in bewerkingen konden plaatsvinden. Ze koos daarvoor waarschijnlijk bewust voor composities uit de twintigste eeuw.

Debussy’s zes Épigraphes antiques uit 1914 zijn oorspronkelijk voor twee piano’s maar krijgen meer kleur en fleur met een fluit. Verrassend is hierna Rekindle voor fluit en soundtrack met vooraf opgenomen fluitklanken van Michel van der Aa uit 2009. Het in opdracht van Greenpeace voor de actie Save the whales tegen de walvisvangst geschreven Toward te sea III van Takemutsu voor altfluit en harparpeggio’s uit 1989 (met speelse golven in de delen The night, Moby Dick en Cape Cod) verplaatst ons meteen weer in een andere, ook bedreigde wereld. 

Heel markant is Vox Balenae van Crumb uit 1971, geschreven voor elektronisch versterkte fluit en drie gemaskerde spelers in 8 deeltjes dat men eigenlijk zou moeten zien.  Hierin moet Olech ook haar stembanden, tong en vingers gebruiken. Ook dit is gericht tegen walvisvangst. Reich schreef zijn Vermont counterpoint in 1982 voor tevoren vastgelegde twaalfstemmige fluit en tape. In 1975 baseerde Takemitsu zijn meditatieve Le fils des étoiles op muziek van Satie.

De vraag die voortdurend boven dit bijzonder mooi (virtuoos en gevoelig) uitgevoerde recital lijkt te zweven, is: is de mens bereid om een nieuwe, betere relatie met de natuur aan te gaan? Ja, heel idealistisch en met mooie muzikale middelen is het antwoord van Olech, die over verbluffende technische gaven beschikt in haar pleidooi voor een betere milieubescherming.