Jenůfa kwartet: Bartók: Strijkkwartet nr. 2 op. 17 Sz. 67; Dvorak: Strijkkwartet nr. 12 in F op. 96 Amerikaanse; De Leeuw: Strijkkwartet nr. 3. Jenufa 03-1 (71’03”). 2003
De ontwikkeling lijkt internationaal, maar Nederland speelt daar een vooraanstaande rol in dankzij de grondige voorbereiding die de Nederlandse Strijkkwartet Akademie onder Stefan Metz (ex Orlando kwartet) verzorgt: jeugdige strijkkwartetten, al geformeerd tijdens de laatste jaren op het conservatorium met als toevallig ander voorbeeld het Canadese Cecilia kwartet. Nederland heeft daar onder meer het Allegra-, het Dudok-, EnAccord-, Jenufa-, Matangi-, Ragazze- en Van Dingstee kwartet aan te danken. En als één der eerste het in 1994 geformeerde Jenůfa kwartet. Opvallend steeds een dominante vrouwelijke presentie; zo is het Jenůfa kwartet een typisch ‘meidenkwartet’ dat in Utrechtse kring rond violiste Maartje Hetsen ontstond. Getuige de naamgeving die heel specifiek richting Janáček, maar meer algemeen richting Tsjechie en Hongarije wijst, is het niet vreemd dat in de beginfase speciaal bij Milan Skampa en de leden van het Párkányi kwartet via masterclasses ervaring werd opgedaan.
Intussen is sprake van een volwaardig, gevestigd ensemble ondanks wat onvermijdelijke persoonswisselingen. Aan deze opname uit werkten Maartje Hetsen, Catharina Ungvari (v), Marieke Verkleij (va) en Rosalie Seinstra (vc) mee. Anno 2013 bestaat het kwartet uit Naomi Peters en Mintje van Lier (v), Marjolein Dispa (va) en de trouw gebleven Rosalie Seinstra (vc).
Probleem voor deze begaafde enthousiastelingen is, dat er bij een ten gevolge van de overmatige, verkeerde bezuinigingen op cultuurgebied voor het waarschijnlijk ook overbezette kwartetgenre een schaarste aan optredens dreigt.
Om zich te profileren, is het wel nuttig om afgezien van een eigen website en muziekflarden via Youtube klinkend materiaal bij de hand te hebben zodat iedere muziekliefhebber kennis kan nemen van de muzikale verrichtingen en het niveau van zo’n jong ensemble. Aangezien ook de muziekindustrie in crisis verkeert, blijft dan haast als enige mogelijkheid sponsors te zoeken en in eigen beheer cd’s uit te geven.
Dat is de weg die het Jenůfa kwartet naar gauw blijkt met redelijk succes insloeg. De vraag was natuurlijk wel: welk repertoire is geschikt voor zo’n cd debuut om je eigen gezicht en je programmatische voorkeuren te tonen? Het werd een geschakeerd programma rond het feest der herkenning dat Dvoraks bekendste en populairste kwartet biedt.
Heel nobel en verrassend is de cd première van Strijkkwartet nr. 3 van Ton de Leeuw dat in 1994, twee jaar voor zijn dood ontstond en in première ging dankzij het Orlando kwartet.
De eenvoud, soberheid, modaliteit en concentratie die altijd – los van Oosterse invloeden - een kenmerk was van De Leeuws muziek is ook in dit kwartet duidelijk. Het bondige tweedelige werk heeft het karakter van een synthese, een samenvatting van vele ervaringen Ook varieert hij graag, tegenover romantische expressie stond hij heel kritisch, een gedegen structuur is daarentegen zeer belangrijk. Zo is dit derde kwartet fraai opgebouwd uit bewegende klankvlakken die soms in het tweede deel even door een felle uitval worden doorbroken. Moeilijk toegankelijk is het zeker niet en het pleidooi dat hier voor het werk wordt gehouden, overtuigt in hoge mate; hoorbaar heeft het kwartet zich grondig op het werk voorbereid en het zich eigen gemaakt. Vergelijkingsmogelijkheden zijn er niet maar het eindresultaat klinkt overtuigend en doorwrocht.
In beide andere, bekende werken zijn vergelijkingen wel mogelijk, maar de top daarvan is zover vooruit dat dit niet redelijk is, nog niet. Wat beklijft zijn twee verdere in ieder geval stijlvolle, goed verzorgde en genuanceerde ook best spannende vertolkingen die misschien op het punt van intonatie en balans nog iets kunnen winnen, maar meer nog op meer lef om diepere expressie aan het licht te brengen. Niettemin: een enthousiast debuut dat een compliment waard is.
Voor de in het meer voor dergelijke doelen gebruikte, akoestisch heel geschikte Koepelkerk in Renswoude had men twee gewetensvolle en kundige lieden als Arnout Probst en Tom Peters, ex studenten Muziekregistratie aan het Kon. Cons. In Den Haag ter beschikking, vandaar dat balans, ruimtelijkheid en dynamiek keurig in orde zijn.
De cd is via de website van het kwartet www.jenufakwartet.nl of via het e-mail adres Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. na storting van €20,- op ING rekening 9349953 t.n.v. Jenufa kwartet Oisterwijk te bestellen.