CD Verzamelprogramma's

FIGUERAS, MONTSERRAT: CANT DE LA SIBILA, EL CANTO DE LA SIBILLA

Montserrat Figuearas: Cant de la Sibilla. ‘Sibilla latine’; ‘Sibilla provençale’; ‘Sibillla catalane’. Met de Cappella real de Catalunya o.l.v. Jordi Savall. Astrée E 8705 (54’43”). 1988

 

Alfonso X el Sabio: El canto de la Sibila. ‘Sibilla galaice’. Montserrat Figueras (s), Pedro Memelsdoff (fl), Andrew Lawrence-King (hrp), en de Capella reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall. Auvidis ES 900 (71’12”). 1996

 

De traditie van de uit Eritrea komende heidense profetes Sibille gaat terug tot ver in de oudheid en het Lied van Sybille is afgeleid van een Grieks gedicht uit de derde eeuw dat door sint Augustinus in het Latijn werd vertaal  en met het begincouplet ‘Judicii signum tellus sudore madescrit’ (het teken van het oordeel: de aarde zal baden in zweet) en vervolgt met een aantal apocalyptische visioenen. De beroemde melodie dateert in essentie uit de tiende eeuw en evolueerde in steeds complexere vormen en behoort tot UNESCO’s Masterpieces of the oral and intangible heritage of humanity.

Sibille zou aan Alexander de Grote zijn goddelijke afkomst hebben geopenbaard en die van Christus  aan keizer Augustus. Door de literatuur werd de Sibille van Cumae het beroemdst: zij zou aan de Romeinse koning Tarquinius  de zogenaamde Sibillijnse boeken hebben verkocht, en in Vergilius' Aeneis begeleidde zij de held Aeneas op zijn tocht naar en door de onderwereld heen. Bij Cumae werd in 1925 een 130 m lange gang ontdekt, die leidt naar een grot die door sommige onderzoekers wordt geïdentificeerd als de grot van de Sibille.

Tot het door het Concilie van Trente in 1563 als godslasterlijk werd verboden, maakt het lied deel uit van het met Kerstmis gezongen officium, het was ook gekoppeld aan Goede Vrijdag vanwege de toespeling op de dag des oordeels.

In de landen aan de Middellandse Zee circuleert een aantal versies van dit led. Montserrat Figueras zingt er zeven: het oorspronkelijke latijnse en verder provençaals, catalaans, galisich, occidentaals mallorcaans en valenciaans. Ze doet dat in uitgebreide versies uit verschillende bronnen en wel op eigenlijk verbluffende wijze met een engelachtige stem, begeleid door het uitmuntende ensemble van Savall. Heel ontroerend en devoot.

Goed dat er een heel schijfje is gewijd aan het stuk ‘Sibilla galaice’ van Alfonso X el Sabio (1221-1284), koning van Castillië en León.