Alissa Firsova: Russian émigrés. Rachmaninov: Pianosonate nr. 2 in bes op. 36 (oorspronkelijke versie 1913); Corellivariaties op. 42; Firsova, E.: For Alissa op. 102; Smirnov: Pianosonate nr. 6 op. 157 ‘Zwarte sonate’; Firsova, A.: Lune rouge op. 13. Vivat VIVAT 109 (76’00”). 2015

Soms lijkt het of de geschiedenis zich inderdaad enigszins herhaalt. In december 1917 moest Rachmaninov in alle haast uit Moskou vluchten en decennia later, in 1991 pakte het componistenpaar Elena Firsova (1950) en Dmitri Smirnov (1948) zijn biezen nadat ze door het Sovjet regime met vijf andere componisten, waaronder Sofia Goebaidulina op de ‘zwarte lijst’ waren geplaatst. Samen met hun twee jonge kinderen weken ze in 1991 uit naar Engeland waar ze zich na wat omzwervingen definitief vestigden. 

Alissa kreeg op hoog niveau piano onderricht van o.m. Hamish Milne en Stephen Kovacevich en compositieles van Mark-Anthony Turnage. Daarna heeft ze zich intussen ontpopt als een veelzijdig kunstenaarswonder. Op vijftienjarige leeftijd won ze bijvoorbeeld al een compositieconcours. Meer over haar is natuurlijk op internet te vinden (eigen website, wikipedia, interviews, besprekingen).

Op haar debuut cd als pianiste speelt ze Rachmaninovs niet zo vaak in de oorspronkelijke versie uit 1913 gehoorde Pianosonate nr. 2 die enige minuten langer is en heel wat meer noten bevat dan de latere versie uit 1931.

Vaak werd de componist geteisterd door diepe twijfel en onzekerheid en zijn Pianosonate nr. 2 echter heeft de kenmerken van een uitgerijpt werk. De drie delen combineren in de uitvoering door Firsova een stuwende dramatiek, bezielde lyriek, virtuositeit en een mooi uitgewerkte ingewikkelde polyfonie. Vladimir Horowitz (Sony SK 53472) was de eerste die de verschillende aspecten van beide vormen meesterlijk aan het licht bracht. 

Firsova’s verklanking is vol opwinding, verbeeldingskracht en kent een mooie inkleuring. Ieder zweem van lompheid is vermeden. Vergelijk haar ook met Nikolai Luganski (Naïve AM 208), Xiayin Wang (Chandos CHAN 10816), Zoltán Kocsis (Philips 475.7779) en Simon Trpceski (Warner 7243-557.943-2) om te ervaren hoe goed de pianiste de sonate in de greep heeft.

Ze speelt van deze componist ook de veeleisende Corellivariaties, waarvan ze het thema heel subtiel voordraagt om vervolgens met veel nuances en brille de variaties uit te voeren.

Aanvullend zijn daar nog een interessante sonate van haar vader, een liefdevol voor haar geschreven stuk uit 2002 van haar moeder Elena en haar eigen ‘Rode maan’ uit 2005. Uit dat geheel spreekt een pianiste die haar faam bevestigt en het verdient in de gaten te worden gehouden.