Dudok kwartet: Labyrinth. Mozart: Strijkkwartet nr. 14 in G KV 387; Ligeti: Strijkkwartet nr. 2; Bach, J.S. Canons in D ‘Canon trias harmonica a 8’ BWV 1072, in a ‘Canon a 4’ BWV  1074, in C ‘Canone doppio sopr; il soggetto’ 1077 en in F ‘Canon super fa mi a 7 post tempus musicum’ BWV 1078. Resonus RES 10180 (55’24”). 2016 

Na op de debuut cd Métamorphoses (Resonus RES 10150) het eerste strijkkwartet Métarmorphoses nocturnes uit 1953 van Ligeti te hebben opgenomen, is nu het tweede uit 1968 aan de beurt bij het Dudok kwartet, dat bestaat uit Judith van Driel en Marleen Wester (v), Lotte de Vries (va) en David Faber (vc).

Het is een bijzonder werk, waarvan het allegro nervosa begint met een enkele pizzicato toon. Na wat fluitende harmonischen volgen spontane, impulsieve en fragmentarische, maar bepaald niet melodische figuraties. Het geheel van het volgende sostenuto, modo calmo is een variatie van de textuur van het eerste deel en het presto furioso begint met herhaalde pizzicati (die aan het eerste kwartet van Bartók herinneren). De componist vergelijkt dit deel zelf met het Poème symphonique voor honderd metronomen. Dan volgt een presto furioso, brutale, tumultuoso dat voor zichzelf spreekt. Het vijfde en laatste deel begint als gezoem van vliegen, maar schept vervolgens een opmerkelijk mystieke sfeer, als van ‘een door de mist waargenomen herinnering’: de hele voorafgaande ontwikkeling wordt in milder vorm herhaald, nu zelfs bijna echt melodieus.

Het is geen geringe prestatie dat het Dudok kwartet de luisteraar zo spannend door het werk voert. Het gerenommeerde Arditti kwartet (Sony SK 62306) deed het in 1994 nauwelijks beter. Een paar keer beluisteren is wel noodzakelijk om heelhuids en tevreden uit dit labyrinth te komen, nadat men voldaan de ongeschonden wereld van Mozart heeft verlaten.

Met de twee- tot zevenstemmige Canons BWV 1072/8 en 1086/7 van Bach komen we in de buurt van de Kunst der Fuge en dus in een heel andere wereld, een ander klankbeeld. Bij BWV 1072 leek het even of ik naar een lp luisterde waarvan de naald in dezelfde groef bleef sporen, zo vaak werd het korte thema herhaald. Musica Antiqua Keulen maakte er een opname van (Teldec 3984-25716-2) en Gottfried von der Goltz (v), Petra Mülejans (v), Karl Kaiser (fl), Eberhard Weber (vdg), Kristin von der Goltz (vc) en Michael Behringer (kl) (Hänssler 92.133). 

Maar de versie voor strijkkwartet voldoet, zeker zoals hier gerealiseerd - ook heel goed, zo helder en strak, maar niet mechanisch gespeeld; deze is hooguit wat minder kleurig. Wat een bijzonder, origineel programma is dit. Zeer aan te bevelen.