AHO, KALEVI (1949 -     ): IN DE GEEST VAN SJOSTAKOVITSJ

De Finse componist Aho werd in Forssa in het zuiden van het land geboren en studeerde aan de Sibelius academie in Helsinki bij Rautavaara en in Berlijn bij Blacher. In de periode 1974 tot 1988 was hij lector aan de universiteit Helsinki en van 1988 tot 1993 doceerde hij compositie aan de Sibelius academie. Sinds 1993 is hij freelance componist.

In de werken waarmee hij zijn reputatie vestigde – de eerste symfonie uit 1969 en het derde strijkkwartet (1971) bouwde hij voort op de traditie van Sjostakovitsj, maar daarna ontwikkelde hij een heel eigen, niet te moeilijk aansprekende stijl. Toch is ook die eerste symfonie reeds een heel persoonlijke uiting. Hiljaisuus (Stilte) klinkt heel verbeeldingsvol en was impliciet bedoeld als een inleiding voor het postexpressionistische en radicale vioolconcert. De tweede symfonie (1970, herzien 1995) is een hecht georganiseerd werk waarin de geest van Bartók te herkennen valt, het materiaal van de zesdelige zevende uit 1988 is ontleend aan de opera Insectenleven (gebaseerd op een toneelstuk van Karel Čapek). De titels der delen verwijzen baar insecten en soms ook dansritmen als foxtrot en tango. Ook de Symfonische dansen gaan terug naar eerder werk, in dit geval naar het ballet Whirls van Uuno Klami dat op zijn beurt is gebaseerd op het Finse epos Kalevala. In de elfde symfonie wordt een concertante solorol vervuld door een  uit 6 leden gevormde slagwerkgroep.

In het fagotkwintet uit 1977 (van de toen 28-jarige componist) verraadt de componist zijn grote begrip voor de mogelijkheden van het instrumentarium, maar het werk is wat lang voor het gegeven materiaal; het kwintet voor altsaxofoon, fagot, altviool, cello en contrabas is voor een ongewone, maar heel effectieve bezetting geschreven en geconcentreerd van opzet. Het kwintet voor fluit, hobo, viool, altviool en cello is eveneens uit 1977; het is een heel pakkend, direct aansprekend stuk.

Selectieve discografie

Symfonieën nr. 2 en 7 Insecten symfonie. Lahti symfonie orkest o.lv. Osmo Vänskä. BIS CD 936.

Symfonie nr. 11; Symfonische dansen. Lahti symfonie orkest o.l.v. Osmo Vänskä en Kroumata slagwerkensemble. BIS CD 1336.

Vioolconcert; Hiljaisuus; Symfonie nr. 1. Folke Gräsbeck met het Lahti symfonie orkest o.l.v. Osmo Vänskä. BIS CD 396.

Fagotkwintet; Kwintet voor altsaxofoon, fagot, altviool, cello en contrabas. Lahti kamermuziekensemble. BIS CD 866.

Hobokwintet; 7 Inventies en naspel voor hobo en cello. Lahti kamermuziekensemble. BIS CD 1036.