BALAKIREV, MILEI ALEXEJEWITSJ (1837 – 1919): INSPIRATOR VAN HET ‘MACHTIGE HOOPJE’

Balakirev die rond 1860 het ‘Machtige hoopje’ in St. Petersburg van de jonge Russische school bijeenbracht, was de aanstichter van deze groep die bestond uit Alexander Borodin, Cesar Cui, Modest Moessorgsky en Nikolai Rimsky-Korsakov. Zelf heeft Balakirev niet zo bijster veel muziek geschreven, hij hield zich liever bezig met het verzamelen van volksliederen die hij van begeleiding voorzag en uitgaf.

In het streven om in navolging van Glinka het eigene van de Russische muziek en de eigen folklore een vooraanstaande plaats te geven in de muziek ten koste van de Midden-Europese muziektraditie kwam hij tot verrassende parallellen met Franz Liszt.

Die blijken enerzijds uit een werk als de oriëntaalse fantasie voor piano Islamey waarin hij zijn motivische materiaal in een specifiek coloriet van een opmerkelijke complexiteit en virtuositeit giet en in de tweede plaats uit zijn eerste symfonie, waarin de monothematische verwerking van het materiaal ook sterk aan Liszts symfonische gedichten herinnert.

Daarnaast componeerde hij een tweede symfonie, de symfonische gedichten Tamara en Rusland, ouvertures op Russische, Tsjechische en Spaanse thema’s plus toneelmuziek bij Shakespeare’s King Lear.

Discografie

Symfonieën nr. 1 en 2; Ouverture over Russische thema’s; Rusland; Tamara. Philharmonia orkest o.l.v. Jevgeny  Svetlanov. Hyperion CDD 22030.

Symfonie nr. 1. BBC symfonie orkest o.l.v. Thomas Beecham. BBC Legends BBCL 4084-2.

Symfonie nr. 2; Pianoconcert nr. 1; Tamara. Howard Shelley met het BBC filharmonisch orkest o.l.v. Vassily Sinaisky. Chandos CHAN 9727.

Islamey (orkestratie Lijapoenov). Kirov orkest o.l.v. Valery Gergiev. Philips 470.840-2.

Islamey. Boris Berezovsky. Teldec 4509-96516-2.