KAGEL, MAURICIO (1931 -    ): HUMORIST

Het tijdstip waarop de Argentijnse componist naar Duitsland emigreerde (1957) werd gekenmerkt door de overgang van de strikt bepaalde seriële muziek naar een herwonnen vrijheid van de componisten die naar believen konden omgaan met hun muzikale materiaal. Kagel heeft die nieuwe beweging op basis van zijn ondoctrinaire ingenieusheid met overgave omarmd en nieuwe impulsen gegeven.

Bij pogingen met elektronische muziek (Transición 1) slaagde hij er om te beginnen in om eenheid te brengen in lineaire en ronde bewegingsvormen. Later slaagde hij erin om de spanning tussen het compositorische uitgangspunt en het resultaat bij de uitvoering als zodanig op te voeren en bereikte daarmee – bijvoorbeeld in Heterophonie en Match –een nieuw soort vrijheid bij alle verantwoordelijkheid voor het instrumentale en vocale proces.

Consequent ontwikkelde Kagel van daaruit een ‘instrumentaal theater’ dat een ongebruikelijke eenheid van optisch en akoestisch waarneembare componenten bij de geluidsproductie vertoont. Daarvoor maakte hij zich los van het gangbare instrumentarium, ontwikkelde hij nieuw materiaal (deels ook voor de voorschoolse muzikale opvoeding van kinderen) waarmee hij soms opeengestapelde ruismomenten in een soort milieubewustzijn van uitvoerende en luisteraar introduceerde.

In Ludwig van haalde hij door toepassing van vervreemdingstechnieken essenties uit het door hem gebruikte Beethovenmateriaal die voor de onbevangen luisteraar een vruchtbare herbezinning op diens werk kunnen betekenen. In Staatstheater verplaatste hij het instrumentale kamertheater naar de het grote operatoneel en toonde hij de beschadigingen aan die een werk daarbij kan oplopen.

Een ander wezenlijk aspect van Kagel en zijn muziek is dat hij veel gevoel voor humor, satire en relativering vertoont. DG beheert de belangrijkste muzikale erfenis van Kagels werk op lp, maar verdoekte helaas weinig naar cd.

Selectieve discografie

Heterophonie; Improvisation ajoutée. Omroeporkest Frankfort o.l.v. Michael Gielen. Wergo WER 6645-2.

1898; Musik für Renaissance Instrumenten. Kinderkoor van de Hauptschule Peter-Griess-Straße, Keulen en Collegium instrumentale o.l.v. Mauricio Kagel. DG 459.570-2.

De 3 Strijkkwartetten. Arditti kwartet. Auvidis Montaigne 782129.

Auftakte, sechshändig; Phantasiestück; Serenade; Transición. L’art pour l’art. CPO 999.577-2.