PANUFNIK, ANDRZEJ (1914 – 1991): VRIJ FORMALISTISCHE POOL

Als componist was Panufnik een leerling van Hans Sikorski in Warschau en als dirigent van Weingartner in Wenen. Hij manifesteerde zich vooral als dirigent van de filharmonische orkesten in Warschau en Krakau, maar was bijvoorbeeld ook een tijdje vice voorzitter van de internationale muziekraad van de UNESCO. In 1952 verliet hij Polen uit protest tegen de starre politiek van het communistische regime en vestigde hij zich in Engeland waar hij dirigent werd van het Birmingham symfonie orkest (1957/9). Zijn vroege werk van vòòr 1944 ging helaas geheel verloren. De vroege werken zijn nog vrij formalistisch van aard, de latere zijn geschreven in een vrije tonaliteit met overheersende majeur-mineur contrasten. Ze bevatten invloeden van de Poolse volksmuziek en fragmenten van gregoriaanse oorsprong, zoals in de Sinfonia sacra uit 1963. Panufnik componeerde enige symfonieën, een Tragische en een Heroïsche ouverture, Universal prayer voor vier solisten, koor, 3 harpen en orgel op tekst van Pope (1969), een Poolse suite voor sopraan, kamermuziek, pianomuziek en liederen.

Ondanks de strenge bouw breekt in de achtste symfonie, de Sinfonia votiva (1981) de lyrische inhoud duidelijk door de straffe vorm. De bijna drie kwartier durende negende ofwel Sinfonia della speranza (1988) is weer uitgesproken hecht van structuur als vertaling van geometrische concepten in muziek: als licht dat door een prisma wordt gebroken. Vele indrukken – Bartóks nachtmuziek sfeer, maar ook jazz syncopen – passeren de revue in het pianoconcert. Het celloconcert was zijn laatste, opnieuw strakke werk met een tweedelige palindroom structuur uit 1991

Selectieve discografie

Symfonie nr. 8 Sinfonia votiva. Boston symfonie orkest o.l.v. Seiji Ozawa. Hyperion CDH 55100.

Symfonie nr. 9 Sinfonia della speranza; Pianoconcert. Ewa Poblocka met het Londens symfonie orkest o.l.v. Andrzej Panufnik. RCA 82876-64280-2.

Celloconcert. Mstislav Rostropovitch met het Londens symfonie orkest o.l.v. Hugh Wolff. NMC D 0105.