Argerich: Evening talks, documentaire van Georges Gachot. Medici Arts 3073428 (101’). 2002 

De in 1941 in Buenos Aires geboren pianiste Martha Argerich beschikte al als nog geen  tienjarig wonderkind over een verbazingwekkend talent. Vanzelfsprekend won ze een aantal prijzen, waarvan na Bolzano en Genève die in Warschau (1965) het belangrijkst was. Van meet af aan beschikte ze over een natuurlijke, lichte techniek en een fulminant temperament dat haar soms wat in de weg zat. Op haar zestiende tot achttiende imponeerde ze met haast overmoedig virtuoos spel, daarna kwam rond haar twintigste een crisis die ze in een paar jaar te boven kwam.

Sindsdien is ze tot de fascinerendste maar ook grilligste pianisten blijven behoren. Dolgraag had ik haar ooit individueel willen interviewen, maar bij iedere poging tot een afspraak gaf we weliswaar welwillend haar telefoonnummer, maar wimpelde vervolgens iedere poging af. Het enige gesprek met haar, kreeg ik dankzij en met Gidon Kremer na hun opname van de Beethovensonates.

Ook in deze documentaire is ze tijdens het gesprek (of de gesprekken) steeds omringd door anderen. Dat ligt in het verlengde van haar gegroeide afkeer om tijdens een recital alleen op te treden (“als een insect in schijnwerperlicht gevangen op het podium met de klaviatuur als opengesperde krokodillenbek voor me en het publiek in het duister”).

Gedurende haar monologen die doorspekt zijn met vroege en latere beeldfragmenten van optredens in pianoconcerten van Beethoven, Chopin, Liszt, Schumann, Ravel, Prokofiev en solo- of duostukken van Beethoven, Chopin, Schumann, Dvorak, Saint-Saëns en Lutoslawski, maar nadrukkelijk niet van Beethovens Vierde concert, vertelt ze vrijmoedig over haar lessen bij Gulda die de belangrijkste invloed op haar had en die mooi ook een paar maal in beeld komt, over haar psychische blokkades die haar met de nodige afzeggingen zo’n grillige kunstenares maakten, maar ze vertelt ook geestige anekdotes, vreemde ingevingen, zelfrechtvaardigingen en veel meer.

Haar fabuleuze techniek en vingervaardigheid komen o.a. nog sterk tot uitdrukking in Bachs Capriccio uit de Tweede Partita die ze in Zürich speelde.

Dat alles draagt er aanzienlijk toe bij dat we een beter totaalbeeld van Argerich krijgen.

Zelfs voor wie erg goed Engels en Frans verstaat (meestal spreekt ze Frans, soms wordt ineens op Engels overgestapt en tijdens een repetitie van het Schumannconcert in Heilbronn met dirigent Jörg Färber is er even wat Duits) lijkt ondertiteling in Engels, Frans of Duits nuttig. Alleen al om die reden is het de moeite waard deze documentaire een paar keer te bekijken, want hij geeft zijn geheim niet meteen alle prijs. Overigens is dit materiaal al wel eens op tv vertoond, maar de dvd is waardevoller, ook voor degenen die zo’n programma opnamen.

De eigenlijke documentaire duurt 63 minuten en dan zijn er nog 7 extra’s, waaronder de Paganinivariaties van Lutoslawski en een paar tango’s van Piazzolla.

De documentaire dateert al uit 2002, zodat we voor Argerichs latere activiteiten ‘met vrienden’ in haar festival in Lugano zijn aangewezen op de EMI cd’s die daarvan zijn gemaakt.