Kanawa, Kiri te: een portet van Melvyn Bragg en Nigel Wattis. ArtHaus 100.226 (157’, 4:3, geluid 2.0, regio 2 en 5). 1999 

Aan ietwat brommerige aanvaarding van de vlot oppervlakkige tv stijl maakt bij het bekijken van deze documentaire gaandeweg plaats voor waardering van een lastige klus die tot een behoorlijk eind is gebracht en tenslotte zelfs voor een zekere mate van bewondering voor de manier waarop de vlam ook bij een gebrek aan zuurstof blijft branden.Hier blijkt dat tenminste tweemaal tijdens de loopbaan van Kiri te Kanawa haar carrière leek te verzanden. De eerste keer toen ze Nieuw Zeelnd, waar ze al behoorlijk succesvol en beroemd was verliet en het leventje van een opera studente in Londen knap vervelend vond en de tweede keer toen haar een zenuwinzinking en een volkomen gebrek aan zelfvertrouwen overviel toen ze op het hoogtepunt van haar roem was.In haar aanvankelijke loopbaan feitelijk nog als een meisje dat regelmatig en met veel instemming optrad in films en tijdens concerten, op de radio en in opnamen, zong ze liuederen uit shows en had het daarmee best naar haar zin. Later, als een eenmaal internationaal erkende beroemdheid, in voortdurend gevecht met ingewikkelde partituren en rollen, bevreesd voor blijkbaar nooit tevreden gevreesde critici, keek en luisterde ze met afgunst naar gevierde popsterren die precies deden waar ze zin in hadden en die daarmee nog succes hadden ook. Ze noemde hen ‘bevrijd’.Niettemin bleef ze de lastige (zelf)discipline van Mozart en Strauss trouw en ze voelde innerlijk dat dit veel waardevoller was. Dat blijkt duidelijk in het verloop van de film. We nemen haar een paar keer waar terwijl ze ‘I could have danced all night’ zingt, maar de kern van haar beroepsmatige werk schuilt in de veeleisende, gedetailleerde repetities van Richard Strauss’ Capriccio en in de Vier letzte Lieder, samen met haar coach Georg Solti.Bovenal werpt de film een interessant licht op het grote belang van een grondig beheerste techniek. Haar zus Mary Leo die streng toezicht hield op de oefeningen, toont vooral aandacht voor de kern van de stem en op het produceren van gelijkmatigheid, werkelijk van noot tot noot. Dat is slechts kort in beeld, maar loopt als een rode draad door de hele documentaire. Net zoals de invloed van die andere lerares, Vera Rozsa (die in het begeleidende boekje ook foutief Rozas en Crozas wordt genoemd).De onrustig haastige tv stijl waarin een shot van veertig seconden al erg lang is, wordt gelukkig verderop gecompenseerd door langere continu opnamen van optredens en Wellington en Greenwich plus in scènes uit Arabella en Capriccio. Zodat het, net zoals het Te Kanawa’s vasthoudendheid in relatie tot Mozart en Strauss betreft, toch als geheel zeer de moeite waard is.