Nederlands danstheater I, II en III, choreografieën van Jiří Kylián. Bella figura; Birth-day en Sleepless. ArtHaus 102.099 (dvd, 92’, resp. 36’). 1998, 2005 en 2004.
Na de dvd met Sinfonietta, Symphony in D en Stamping ground (ArtHaus 100.444) is dit een tweede hoogst welkome opname van drie recenter balletten in de choreografie van Kylián. Het is verstandig om het kijken naar deze dvd te beginnen met het interview met de sympathieke choreograaf omdat hij in een toelichting op Bella figura het nodige vertelt over zijn doelstellingen en zijn werkwijze. Interessant is vooral dat hij humor als ingediënt heel belangrijk oordeelt (wat we eigenlijk al wel beseften) en dat zijn samenwerking met de dansers zover gaat, dat hij hen de nodige eigen inbreng gunt en dat een tweede bezetting dus nooit een slaafse kloon is van de eerste. Het boekje met toelichtingen, meestal al te karig, en – hoera! – een gedeelte in het Nederlands worden nuttige gegevens verstrekt.
In Bella figura wordt op barokmuziekjes van Pergolesi, Marcello, Vivaldi en Torelli maar in het eerste deel ook van Foss door de grote kern van NDT I vanuit een verwarrende droom/waaktoestand gestreefd naar ‘een goede figuur slaan’ met een vervolg via confrontaties en twijfels in acht korte deeltjes die daarvan diverse stadia uitbeelden. Sleepless is letterlijk uit één stuk (24’) voor zes jonge dansers van NDT II. Een allegorie op de levenscyclus tussen geboorte en dood met typisch Kyliaans groteske momenten en het nodige optisch bedrog. In Birth-day van NDT III viert een oudere danser zijn verjaardag in een achttiende eeuwse klimaat. Vandaar ook louter muziek van Mozart (uit strijkkwartetten, opera ouvertures, het eerste fluitkwartet, de symfonie nr. 33, een divertimento). Ook hier vinden we rococo naast wilde scènes en slapstick, soms knap met filmische middelen zoals fast forward gerealiseerd. E worden overwegend vrij eenvoudige toneelmiddelen gebruikt: een groot kaal speelvlak, een scherm met spleten, spiegels, een gordijn. Alleen in Birth-Day duiken achttiende eeuwse kostuums, pruiken en decors op.
Die typische verrassende luchtiger trekjes van de geweldige choreograaf die altijd humor en relativisme een belangrijke plaats geeft in zijn werk dat om alle kneepjes te leren kennen vaak kan worden herbekeken. Bij het bezien van de drie balletten pal na elkaar vallen natuurlijk wel telkens hetzelfde soort typisch Kyliaanse figuren en bewegingen op.
Niet alleen de balletten, maar ook de realisatie daarvan getuigen van groot raffinement en het is daarom een puur genoegen om er bij herhaling van te genieten, desnoods ook eens in slow-motion om de dansbewegingen te bestuderen. De beeldregie was bij oude rot Hans Hulscher in voortreffelijke handen.