SOLTI, GEORG: Maestro or Mephisto? The real Georg Solti. Een filmdocumentaire van Andy King-Dabbs. ArtHaus 101.662 (dvd, 59’). 2012

De van origine Hongaarse dirigent Georg Solti (1912-1997) die zijn grootste triomfen in Engeland en de V.S. beleefde, maar door de hele wereld bekend werd door zijn vele Decca lp/cd opnamen stond bij orkestleden niet alleen bekend als een Mefisto, maar ook als ‘Het dirigerende doodshoofd’. Weinig vleiende bijnamen die de man allerminst recht doen.

Wanneer we ervan uitgaan dat inspirerende muzikaliteit, een breed repertoire, charisma en grote vakbeheersing bepalend zijn voor het formaat van een grote dirigent, dan voldeed Solti goed aan al deze criteria. 

Maar hij kon bogen op een rijk klinkend testament waarvoor al kort na W.O. II, in 1947, met een opname van vioolsonates van Mozart en Beethoven een fundament werd gelegd voordat hij zich in München, Frankfurt, Londen, Wenen en Chicago als dirigent van wereldrang manifesteerde dat eind 2012 in bundelingen opnieuw bij Decca werd uitgebracht. Als belangrijkste daaronder Wagners Ring. Dit maakt dat we elk moment in staat zijn om van zijn kunst en kunnen na te genieten.

In de archieven van de BBC bevond zich veel film en tv materiaal dat een omvattend licht op de dirigent werpt. De bijna een uur durende documentaire laat ons achtereenvolgens onder meer meekijken hoe hij sopraan Angela Gheorghiu ontdekte, hoe zijn eerste jaren als chef van de Covent Garden opera waren, de beginjaren van zijn loopbaan in Hongarije, zijn grote kennis van het oeuvre van Bartók, de samenwerking met Decca producer John Culshaw, zijn werk met het Chicago symfonie- en Londens filharmonisch orkest, ontspanning in Castiglione, zijn speciale band met het World orchestra for peace. We mogen dankbaar zijn dat de dirigent kort voor zijn dood in interviews nog zoveel over zijn leven en werk vertelde.

Andere musici met wie hij vaak samenwerkte zoals Plácido Domingo, Angela Gheorghiu, Kiri te Kanawa, Murray Perahia halen herinneringen op en bewijzen hem eer, net als Valery Gergiev en op de achtergrond zijn vrouw Valerie.

Zo ontstond een treffend, haast driedimensionaal beeld van Solti.