Cherubini: Koukourgi. Stefan Cerny, Çiğdem Soyarslan, Leonardo Galeazzi, Daniel Prohaska, Peter Edelmann, Johannes Chum e.a. met het Ensemble van het Stadttheater Klagenfurt o.l.v. Peter Marschik. ArtHaus 101.638 (dvd, 1u 55’). 2010
Wat een leuke verrassing! Blijkt de vooral om zijn serieuze Requiem en zijn dramatische opera Medea (liefst in de oorspronkelijke Franse vorm als Medée) bekende in Frankrijk werkende Italiaan ook nog deze opéra comique uit 1792, vooruitlopend op Offenbachs operettes te hebben gecomponeerd. Tot voor kort was het bestaan van dit werk onbekend. Er moest nog wel aan het werk worden gesleuteld want hier is gebruik gemaakt van een ‘kritische en voltooide eerste uitgave van een Cherubini Uitgave waarin Heiko Cullmann de hand had omdat de finale van het werk onvoltooid werd nagelaten en waarin hier min of meer terecht in het Frans wordt gezongen, terwijl de dialogen in het Duits zijn. Bij nader onderzoek blijkt dat de ouverture is ontleend aan Cherubini’s eigen Ifigenia in Aulide uit 1788 en dat Viva amore uit de finale door hem werd gecomponeerd als de inlas voor een Franse productie van een opera van Paisiello.
In die bij Simrock verschenen uitgave zijn trouwens ook de komedie Lo sposo di tre marito di nessuna en Les deux journées, de reddingsopera die zo’n invloed had op Beethovens Fidelio opgenomen. Uit deze werken zijn alleen wat fragmenten op cd te vinden.
Bekend is dat Beethoven Cherubini hoog aansloeg en dat hij een mooie brug sloeg tussen classicisme en romantiek, maar hier wordt een heel nieuw aspect getoond.
In het libretto van Honoré-Marie-Nicolas Duveyrier (die later naar Denemarken moest vluchten nadat hij eerder in de Bastille gevangen zat) wordt een verhaal uit het oude China gecombineerd met aspecten van de Franse revolutie die ten tijde van de compositie gaande was. Elders heeft John Eliot Gardiner eens op de revolutionaire kant van Cherubini gewezen. In het verloop van drie aktes vecht een jonge Chinees om de hand van zijn geliefde met de Tartaarse mandarijn Koukourgi die de pretendent met anti heldendom karakter omschrijft als een boerenpummel.
Als zo vaak heeft de plot niet veel om het lijf, maar is de muziek dragend voor deze vlotte opera. Muziek die met zijn vlotte ritmen, vaak met marskarakter en levendige melodieën komische achtergronden heeft en ook soms aan Rossini herinnert. Zo zijn daar een fraaie slaap- en droomscène plus een felle stormscène. Levendigheid te over.
De opvoering in Klagenfurt, in feite een verlate première, vond plaats in het kader van de herdenking van Cherubini’s tweehonderdvijftigste verjaardag. De hoofdstad van Karinthië mag in zijn operatheater dan misschien niet beschikken over wereldsterren, er is wel een heel homogeen, competent, goed op elkaar ingespeeld stel zangers ter beschikking. Ze leven zich zicht- en hoorbaar met veel plezier en gelukkig zonder overdrijving uit in dit kostelijke werk.
Decorbouwer Johannes Leiacker, kostuumontwerper Marie-Louise Walek, choreograaf Karl Alfred Schreiner zorgden voor een goed passende visuele entourage zodat een heel spiritueel geheel naar voren komt waarnaar het met veel plezier kijken en luisteren is.