Giordano: Andrea Chénier. Eva-Maria Westbroek (s., Maddalena), Jonas Kaufmann (t., Andrea Chénier), Željko Lučič (Carlo Gérard), Denyce Graves (Bersi) e.a. met het Ensemble van Covent Garden Londen o.l.v. Antonio Pappano. Warner 2959-37966 (dvd, 2u. 17’). 2015
Andrea Chénier was een van de verismo opera’s waar het verheven publiek een tijdlang de neus voor ophaalde. Maar nu mag het werk weer. Zoals blijkt uit de recente, fantasierijke producties her en der is het werk in dramaturgisch opzicht veel interessanter dan lang is beweerd. Dat is niet zo verbazingwekkend, Het libretto is gebaseerd op een gerucht uit de tijd van de Franse revolutie, werd geschreven door Luigi Illica, de vaste medewerker van Puccini.
We zijn in 1879 in de aristocratische bubbel van chateau Coigny waar de gravin en haar familie blind blijken te zijn voor de gevaren van de revolutie die door Frankrijk waart. Carlo Gérard de bediende van de gravin, is verliefd op haar dochter Maddalena. Gedurende de voorbereidingen voor een bal smijt Gérard die genoeg heeft van zijn dienstbaarheid zijn livrei weg. Ook de dichter Andrea Chénier die op het slot te gast is, blijkt verliefd te zijn op Maddalena. De jaloerse Gérard, intussen revolutionair, moet toezien hoe Chénier probeert Maddalena die alles in de revolutie is kwijtgeraakt, te beschermen. Hij zorgt dat Chénier wordt gearresteerd en klaag t hem aan, hoewel hij daar later spijt van krijgt. Chénier wordt gevangen gezet in de Saint Lazare gevangenis in afwachting van zijn terechtstelling. Maddalena wordt door Gérard geholpen als ze tracht van plaats te ruilen in de gevangenis met een andere veroordeelde adellijke dame. Tot slot gaan Chénier en Maddalena samen naar de guillotine.
De in 1762 geboren en in 1794 terechtgestelde Chénier citeerde toen de bekende regels ‘O mijn pen! Gif, gal en verschrikking, mijn God, door u alleen houd ik mijn strijd vol’ uit het toneelstuk Andromaque van Racine.
In de versie van Ilica en Giordano wordt die gelegenheid aangegrepen voor het mooie duet ‘Vicino a te’ van Andrea met de de aristocratische Maddalena de Coigny. De kloof tussen de bevoorrechten en de rechtelozen die in het eerste bedrijf zorgvuldig is geschetst, met de radicale voetknecht Gérard die een horde boze boeren aanvoert om het elegante uitstapje van de contessa te verstoren, wordt uiteindelijk overbrugd door de liefde en niet door de revolutie.
Zorgvuldig karakterschetsen is niet Giordano’s sterkste kant, maar hij weet wel goed een drama vorm te geven en hij biedt het publiek tenminste een paar indrukwekkende aria’s zoals ‘Un di all’azurro spazio’ en ‘Si sul soldato’. Goede voorbeelden van de lyrische talenten van de componist zijn het ‘Improvviso’ door Chénier in de eerste akte en ‘La mamma morte’ van Maddalena. De couleur locale blijkt uit revolutionaire liederen als ‘Ça ira’ en het ‘Carmagnole’.
Met een te verwachten prachtig stemgeluid zingt Joas Kaufmann de titelrol, maar hij lijkt daarbij niet honderd procent betrokken te zijn bij het lot van Chénier. Als Maddalena kreeg Eva-Maria Westbroek zomaar een rol waarin ze kan geel genuanceerd en op emotioneel wisselende momenten kan schitteren. Natuurlijk vormt haar ‘La mamma morta’ een hoogtepunt, net als het slotduet ‘Vicino a te’. Vervoering genoeg.
Ook de stentorstem van Željko Lučič doet het goed bij de tamelijk geëmotioneerde en emotionerende Gérard. Goed voorbeeld is ‘Nemicon della patria’ uit de derde akte. Gelukkig zijn ook de kleinere rollen goed bezet, zingt het koor prachtig en zorgt Pappano voor een pittige, kleurige begeleiding. Ook op de regie van David McVicar, de decors en de kostuums valt weinig aan te merken.
Eerdere dvd opnamen van dit werk zijn er van Angelo Questa met Mario del Monaco en Antonietta Stella (Bel Canto BCS D 0003), Bruno Bartoletti met Franco Corelli en Celestina Casapietra (Hardy HCD 4008), Nello Santi met Plácido Domingo en Gabriela Benackova (DG 073-4070) en Julius Rudel met Plácido Domingo en Anna Tomowa-Sintow (Warner 52498-49352-4). Maar er is alles voor te zeggen om de hier besproken uitgave als de momenteel attractiefste te beschouwen.