Monteverdi: Vespro della Beata Vergine. Marinella Pennicchi (s), Anna Simboli (a), Fabian Schofrin (t) en Marco Beasley (b) met het koor van Italiaans-Zwitserse omroep, Concerto Palatino en I Barocchisti o.l.v. Diego Fasolis. Arts 47609-9 (dvd, 97’35’). 1998 

Monteverdi: Vespro della Beata Vergine.  Silvia Frigato en Emanuele Galli (s), Raffaelle Pé (a), Krystian Adam, Nicolas Mulry en Gareth Treserder (t), Alex Ashworth, Robert Davies (bs) et het Monteverdikoor en de English baroque solists o.l.v. John Eliot Gardiner. Alpha 705 (dvd, 1u. 05’). 2014 

Monteverdi’s Vespro della beata Vergine verscheen tegelijk met zijn Missa in illo tempore in 1610 in Venetië. Deze aan paus Paulu V opgedragen publicatie was Monteverdi’s eerste grote bundel gewijde muziek. Waarschijnlijk schreef hij dze muziek gedurende en vrij lange periode – ze kan niet zijn geschreven met de San Marco in het achterhoofd omdat Monteverdi pas in 1613 als maestro di cappella van die basiliek werd aangesteld.

De uitgave van 1610 als geheel demonstreert Monteverdi’s beheersing van twee tegengestelde technieken. De mis, die is gebaseerd op een motet van Nicolas Gombert, illustreert nog de stile antico, de traditionele manier van schrijven van polyfone kerkmuziek, terwijl de Vespers de stile moderno volgen met instrumenten, solostukken en duetten. 

De combinatie van deze krachten en texturen in de Vespers zorgt voor een schitterende muzikale overdaad. Maar het werk is ook een problematisch werk geweest voor musicologen en uitvoerenden. Monteverdi’s toonzetting omvat niet alleen de gebruikelijke psalmen, hymnes en Magnificat, maar ook enkele ‘Gewijde concerten’ (Nigra sum, Pulchra est, Duo Seraphim en Audi coelum) die niet echt in de feitelijke vesperdienst thuis lijken te horen.

Er is verondersteld dat Monteverdi het werk oorspronkelijk had bedoeld voor de Santa Barbarakerk in Mantua.

In het Holland Festival 2017 is een scenische voorstelling van de Nationale Opera in regie van Pierre Audi voorzien. Aan het werk zijn elders op deze site CD besprekingen en een Vergelijkende Discografie gewijd, maar er zijn ook tenminste drie dvd opnamen van. Daaronder een eerdere van uit 1989 in de San Marco te Venetië van Gardiner (Archiv dvd 073-035-8, cd 429.565-2), die het werk al voor het eerst in 1974 had vastgelegd (Decca 414.572-2, 443.482-2), terwijl hij in 1964 het Monteverdi koor daarin al had geleid.

De hier gesignaleerde uitvoeringen van Fasolis komt uit de kathedraal in Lugano, die van Gardiner uit de koninklijke kapel van het kasteel Versailles.

De nogal in Italiaanse getrokken uitvoering van Fasolis heeft best mooie en interessante kanten, maar doet in tegenstelling tot de verwachting van levendigheid uiteindelijk toch wat saai aan.

De opname van Gardiner maakt een vrij spectaculaire en theatrale indruk met een haast bedwelmend zingend koor, twee solisten, Bryn Terfel en Alistair Miles, die hun partijen in de operasfeer trekken, een nadrukkelijk duidelijke articulatie, grote contrasten en een goede gebruikmaking van de locatie. 

Dat maakt de keuze van een ‘ideale’ versie er niet eenvoudiger op, maar alles bijeen lijkt de nieuwere uitgave van Gardiner over de beste papieren te beschikken.