Prokofiev: De liefde der drie sinaasappelen. Gabriel Bacquier (Schoppenkoning), Jean-Luc Viala (Prins), Hélène Perraguin (prinses Clarissa), Vincent le Texier (Leandro), Georges Gautier (Truffaldino), Didier Henry (Pantalon/Farfarello), Gregory Reinhart (Celio), Michèle Langrange (Fata Morgana), Consuelo Caroli (LInetta), Brigitte Fournier (Nicoletta), Cathérine Dubosc (NInetta), Jules Bastin (kok), Béatrice Uria-Monzon (Smeraldina) met het Ensemble van de Opera Lyon o.l.v. Kent Nagano. ArtHaus 100.404 (106’ +15’, 16:9, geluid 2.0, regio 2 en 5). 1989
Prokofiev: De liefde der 3 sinaasappelen. Willard White (Schoppenkoning), Ryland Davies (prins), Nucci Condò (Leandro), John Pringle (Truffaldino), Ugo Benelli (Pantalon), Peter-Christoph Runge (Farfarello), Derek Hammond-Stroud (Celio), Richard van Allan (Fata Norgana), Nelly Morpurgo (Linetta) e.a. met het Ensemble van de Glyndebourne opera o.l.v. Bernard Haitink. Castle CV 12050 (vhs). 1982
Afgezien van een waarschijnlijk niet meer verkrijgbare bandopname van Castle met een reportage van een opvoering in Glyndebourne onder Haitink in 1982 is dit de enige versie op dvd-v van dit merkwaardige werk. Waarom merkwaardig?
Goldoni’s betreffende toneelstuk uit 1761 werd in 1914 door Meyerhold;d geactualiseerd en vier jaar later door Prokofiev op muziek gezet en tot opera verwerkt. Het werk loopt niet alleen op Brecht vooruit, maar ook op het ‘wrede’ en ‘absurdistische’ theater en op de satire van Stanislavsky’s naturalistische Moskouse theater.
Geen wonder dat de jonge Prokofiev dit gegeven met graagte oppakte om de heersende pretenties van de opera aan de kaak te stellen en belachelijk te maken, net zoals Stephen Sondheim dat decennia later met veel magerder middelen een sprookje gebruikte voor Into the woods om dat instituut vanuit tegengestelde richting aan te vallen
Het kolderieke verhaal gaat over een door melancholie verteerde hypochondrische prins, die alleen even tot leven wordt gewekt door een boosaardige heks die omvertuimelt en de prins als straf betovert met een liefdeswens naar drie sinaasappels. In de daarop volgende complicaties treft hij een gigantisch boeman als kok die op tilt gaat bij het zien van een fraai lint, prinsessen in twee van de sinaasappels die sterven tengevolge van de enorme woestijnhitte en een derde die slechts wordt gered dankzij de interventie van verschillende groepen ‘toeschouwers’ die met elkaar discussiëren op het podium.
In muzikaal opzicht borduurt De liefde der 3 sinaasappelen verder op Rimsky-Korsakovs Gouden Haan en loopt het werk haast vooruit op Shostakovitch’ De neus. De partituur is Prokofiev of zijn best: sardonisch, bijtend scherp, ironisch, puntig, maar ook heel verbeeldingsvol, steeds lichtvoetig en heel fraai van orkestratie. De orkestrale hoogtepunten – met name de mars en het scherzo - zijn bekend uit de orkestsuite die Prokofiev zelf uit de opera samenstelde. Verder is nauwelijks sprake van thematische ontwikkeling.
In metaforische betekenis haalt deze videoproductie een lichtschakelaar om waarmee een frisse, vloeiende manier van orkestspel en zang slechts noodzakelijke elementen vormen binnen een geweldig levendige, geestige en perfect geïntegreerde productie waarvoor de fantasierijke Louis Erlo tekende. Grote witte rekwisieten wentelen en draaien in een felle, kleurige belichting terwijl de bezetting in vaaglijk moderne kledij daar met komische verve en een uitstekende timing omheen beweegt. Dat alles is ideaal in beeld gevat door videoregiusseur Jean-François Jung.
De bezetting is een heel homogene met verschillende uitblinkers en geen enkele tegenvaller; men zingt in het Frans en op de paar oude rotten Jules Bastin en Gabriel Bacquier na zijn het meest jonge zangers: Jean-Luc Viala als mollige prins die licht van toon is, Georges Gautier als aimabele Truffaldino, Vincent le Texier als kruiperige Leandro, Michèle Lagrange als Wagneriaanse Fata Morgana, Catherine Dubosc als subtiele Ninetta – allen zijn voortreffelijk, maar de werkelijke ster is het ensemble.
Nagano dirigeert met zin voor precisie en veel zwier. Het resultaat maakt een heel temperamentvolle indruk en kan niet hoog genoeg worden geprezen. Een feest om naar te kijken en te luisteren.
De vhs bandopname van de voorstelling uit 1982 blijft hierbij duidelijk achter om te beginnen in opnametechnisch opzicht, hoewel Maurice Sendak voor mooie decors zorgde en goede zangers meededen, maar ook de hier vooral lyrische Haitink is niet in staat het werk zo gazeus en dartel te maken. Wie denkt plezier te beleven aan een (in het Russisch gezongen) pure audio ‘live’ opvoering uit het Kirov theater kan terecht bij ‘gouden gids’ Gergiev (Philips 462.913-2, 2 cd’s).