Stravinsky: The rake’s progress. Miah Person (s., Anne Trulove), Topi Lehtipuu (t., Tom Rakewell), Clive Bayley (b., Father Trulove), Matthew Rose (b., Nick Shadow), Susan Gorton (ms., Mother Goose), Elena Manistina (ms., Baba the Turk), Graham Clark (t., Sellem) en Duncan Rock (bs., bewaker in het gekkenhuis) mer het Ensemble van het Glyndebourne Festival o.l.v. Vladimir Jurowski. Opus Arte OA 1062 D (2u. 39’28”). 2010

Nu Barbara Hannigan eind mei 2019 met een stel jonge zangers die aan haar coaching programma Equilibrium hebben deelgenomen met een semi-scenische voorstelling van Stravinsky’s The rake’s progress langs een aantal Europese steden trekt, is het aardig om even aandacht te besteden aan een van de dvd opnamen van dit werk.

Hoewel Stravinsky veel ervaring had met het muziektheater, schreef hij slechts één opera. Het voltooien van The rake’s progress duurde drie jaar. Het is nog altijd een van de populairste in zijn soort uit uit e twintigste eeuw

Het scherpzinnige plot van W.H. Auden en Chester Kallmann is gebaseerd  op William Hogarth’s gelijknamige schilderijenserie. Dat paste precies in de neoklassieke ambities van Stravinsky die in de muziek elementen van vroegere componisten als Mozarts Don Giovanni, Gluck, Beethoven en zelfs Bizets Carmen gebruikte.

DE losbol van de titel is Tom Rakewell, een knappe jongeling die meer van het leven wil dan zich tevreden te stellen met een burgerlijk bestaan samen met zijn vriendin Anne Trulove. Toms alter ego, Nick Shadow, biedt hem een nieuw leven en neemt hem mee naar de vleselijke geneugten van het bordeel van Mother Goose in Londen. Tom blijft zoeken naar nieuw genot en nieuwe vrijheid en wordt overgehaald om te trouwen met Baba the Turk, een vrouw met een baard.

Hij slaat aan het gokken en verliest niet alleen zijn fortuin, maar ook zijn verstand en belandt in Bedlam. De epiloog vat de moraal van het verhaal samen: ‘Voor luie hand en hart en verstand/vindt de duivel werk’.

Deze opvoering in de regie van John Cox en met decors van David Hockney gaat terug tot 1975, maar geldt nog steeds als een der beste van het lastige werk. Sommige taferelen doen misschien wat verouderd aan (de bordeelscène met zijn horen en schreeuwende jochies) maar de scènewisselingen zijn goed verzorgd en Cox weet Stravinsky’s kennis van de conventies van barokopera goed om te zetten.

De muzikale vertolking maakt een sterke indruk. Topi Lehtipuu brengt Toms geleidelijke overgang van een groentje tot een gek met geloofwaardige naiviteit goed over te brengen. Dat maakt de epiloog heel ontroerend. Miah Person is een hardnekkige, ook vergevingsgezinde Anne en de confrontatie tussen Tom en Anne op de treden van zijn woning is aangrijpend. De veiling waar al Toms goederen te koop worden aangeboden is tragisch en grappig tegelijk. Zo wordt een sfeer van algehele droefenis verspreid.

Matthew Rose zingt prachtig als Nick Shadow, maar had wat suggestiever en demonischer mogen zijn; de kleinere rollen zijn goed bezet en Vlamir Jurowski is een voortreffelijke Stravinskydirigent die precies de smalle scheidslijn tussen ironie en sentiment is de gaten houdt.