Sibelius: Symfonieën nr. 1 in e op. 39, 2 in D op. 43, 5 in Es op. 82 en 7 in C op. 105. Weens filharmonisch orkest o.l.v. Leonard Bernstein. Unitel Classics 70-220-8 (2 cd’s, 166’). 1986/90
Opnamen op cd of dvd met het symfonische oeuvre van Finlands grote nationale toondichter Jean Sibelius (1865-1957) zijn relatief, gemeten naast andere grote componisten uit vorige eeuw, zoals Mahler, R.Strauss, Prokofiev, Bartók of Strawinsky, eigenlijk vrij dun gezaaid. Ook de fonografische erfenis van geniale 20-ste eeuwse zuiderlingen als Debussy en Ravel, is die van Sibelius vermoedelijk de baas. Populariteit is, zelfs voor de klassieke markt, weldegelijk van belang.
Afgezien van het fantastische vioolconcert, dat de wereld veroverde; de belangstelling voor
Sibelius’ overige orkestrale oeuvre vertoont een fors stijgende lijn, mede dankzij briljante Finse en Baltische dirigenten die met verve het monumentale oeuvre van de grote Fin mondiaal etaleren, zoals Esa-Pekka Salonen, de Järvi’s, Segerstam, Jansons, Vänskä e.a.
Niettemin: Ook grote “oude rotten” hebben zich al decennia voor Sibelius ingezet: Barbirolli,
Ashkenazy, Von Karajan, Colin Davis, en last but not least, Leonard Bernstein.
Van die geweldige dirigent, componist en vermaarde pedagoog is onlangs een dvd-set met de symfonieën 1, 2, 5 en 7 bij Unitel Classica uitgebracht. Bernstein dirigeert de Wiener Philharmoniker in de “Großer Musikvereinssaal” en de opnamesessies dateren van resp.
oktober 1986, oktober 1988 en februari 1990. Het zijn Bernsteins laatste audiovisuele opnamen geworden, want de maestro is in oktober 1990 overleden.
En daarmee zijn deze opnamen meteen opgewaardeerd als “documents humains” van onschatbare waarde. Bernstein treedt met ongeremde expressiviteit en passie deze indrukwekkende muziek van Sibelius tegemoet en je zou haast zeggen: binnen.
Zijn indringende en bijna bezeten musiceren, met die, ook qua gelaatsexpressie en totaal lijfelijke bevlogenheid, stelt deze stukken op even begeesterende als soms beklemmende wijze aan de orde.
Bernstein heeft lak aan de camera’s om hem heen: hij blijft gewoon zichzelf, verknocht met dat kneden van die klank. Het spel van de Weners is navenant: gloedvol, geladen, tot in finesses gedefinieerd, waardoor van elke symfonie het eigen sterk typerende karakter
op illustere wijze gestalte krijgt, ook visueel, want het camerawerk onder regie van Humphrey Burton is subliem en prachtig in balans met close-ups, niet het minst die van deze
emotioneel zo sterk betrokken, legendarische dirigent.
De twee dvd’s zijn een muzikaal en menselijk waardevol document en je zou wensen dat een vervolg met de ontbrekende symfonieën van Sibelius, de nrs. 3, 4 en 6, de serie zou completeren. Maar Bernsteins overlijden heeft dat helaas niet mogelijk gemaakt. We kunnen dankbaar zijn dat deze 2 dvd’s er in elk geval wél mogen zijn.
Ferd Op de Coul