Tchaikovsky: De notenkraker en de muizenkoning op. 71. Nationaal ballet en Holland Symphonia o.l.v. Ermanno Florio. Choreografie Toer van Schaik en Wayne Eagling, decors en kostuums Toer van Schaik. ArtHaus 101.636 (dvd, 1u 48” + 27’ bonus). 2011

Wie heeft 23 december 2008 niet ’s avonds voor de tv zitten genieten van deze voorstelling die sinds 1996 tot de glansproducties van het Nationaal ballet tellen? De onderhavige opname werd tijdens een reprise in 2011 gemaakt.

Het leuke hiervan wordt onder andere bepaalt door de aardige Nederlandse invalshoek meteen aan het begin. In plaats van in een typisch Duits stadje, zijn we verzeild in een vaderlandse grachtenwereld met schaatsers en statige panden tijdens een Sinterklaasviering uit rond 1810. Reden genoeg om een typisch Kerstballet eens een typisch Nederlands cachet te verlenen.

Dat de hoofdrollen niet door Nederlanders worden vervuld, is hierna bijzaak. Belangrijker is dat het zo goed gebeurt als hier. De jonge Clara van Amaljá Yuno en de jonge Frits van Giovanni van den Berg zijn veelbelovend aan het begin, maar groeien later in de gedaantes van Anna Tsyngankova en Matthew Golding uit tot heel elegante, prachtig dansende en in romantische zin heel geloofwaardige jongvolwassenen. Als notenkraker heeft James Stout terecht iets grotesks terwijl de muizenkoning een agressieve uitstraling heeft totdat hij mooi buiten gevecht wordt gesteld.

De vrij dramatische en enigszins sinistere rol van Drosselmeyer is in goede handen bij Wolfgang Tietze. Hij speelt voortdurend een rol op de achtergrond om ons eraan te herinneren dat het zijn bedoeling is om de betovering te verbreken en zijn neef in menselijke gedaante te laten terugkeren.

In het Divertissement zien we leuke kostuums; de rietfluitjes, Chinese dansers en fee Suikerboon zijn heel bekoorlijk en de grote Pas de deux heeft iets spectaculairs. De Bloemenwals wordt tot een ander gehoopt hoogtepunt.

De camera’s zijn steeds op de juiste punten gefixeerd en de gave orkestbegeleiding werkt heel inspirerend. Kortom: dit is een verrukkelijke vertoning, aangevuld een aardig lange, leuke blijk achter de schermen.

Tot slot is voor velen mogelijk de vraag: hoe verhoudt deze opvoering zich tot de reeds bestaande dvd uitgaven? Heel goed, want hij is een stuk overtuigender dan die van het Koninklijk Zweeds ballet (TDK DV-BLCNUT), het ballet van de Duitse Staatsopera (ArtHaus 100.118), terwijl de mooie Kirov versie (Philips 070-173-2) helaas een uitloopmodel is. Blijven over de beide prachtige opnamen van het Royal Ballet (BBC Opus Arte OA 0827D en NIVC Arts 0630-19384-2). Daarmee is de Nederlandse productie vrijwel gelijkwaardig, maar met een vaderlands voordeeltje dankzij die oer Nederlandse insteek.