DE ROL VAN DE VERTOLKER
De rol van de interpreet is een delicate: hij of zij wordt geconfronteerd met de partituur als enig gezamenlijk punt van contact met de componist. Het is de taak van de vertolker om een muziekwerk over de afstand van tijd en ruimte heen tot leven te wekken door een verbinding te leggen tussen een grote persoonlijkheid – vaak een heel bijzondere – en gewone stervelingen. Om dat te realiseren moet hij/zij zich met lichaam en geest ten dienste stellen aan deze enorme opgave: de overdracht van kunst.
In de muziekwereld is het begrip ‘interpretatie’ onderhevig aan een aantal misvattingen, vaak met ongelukkige consequenties. Daarom zien we vaak twee posities tegenover elkaar: hetzij de vertolker moet ‘zichzelf profileren’ om de partituur tot leven te wekken (om zijn/haar ‘persoonlijkheid te tonen) met het risico dat hij/zij verraad pleegt jegens de geest van het werk, of, in tegendeel, hij/zij dient het grootste respect te tonen voor dat werk en daarom zijn persoonlijkheid wegcijferen om zo een misschien wel perfecte, maar levenloze uitvoering te geven.
Logisch geredeneerd zou men kunnen menen dat de juiste benadering halverwege deze twee uitersten valt, maar een dergelijke logica is nogal grof vergeleken met de subtiliteit van de vraag. In werkelijkheid is dit tweetal opvattingen onderhevig aan dezelfde denkfout als gevolg van de onevenredig grote betekenis die wordt gehecht aan het begrip persoonlijkheid.
Ongeacht een tekort of een teveel aan persoonlijkheid staat dit concept op slechte voet met het essentiële vermogen van de muziek om een oorspronkelijke eenvoud en waarheid naar voren te brengen die zo vaak wordt vergeten en die diep binnenin ons allen schuilt en die wacht totdat deze wordt aangesproken.
Het vermogen van muziek om een zekere tijdsduur te suggereren en tegelijk in een moment te zijn samengebald vindt zijn vorm in het vermogen van ons gevoel om elk aspect van onze ontvankelijkheid opnieuw vorm te geven.
Zo houdt de handeling van het ‘interpreteren’ op om aan de persoonlijke wil te zijn gekoppeld en wordt deze een beschaafde conversatie waarin componist en vertolker elkaar als het ware hun oor lenen, dwars over alle tijd en grenzen heen. Dit met de bedoeling om een verheven, eenvoudig wonder te volbrengen: het werk de gelegenheid te geven om zich te openbaren en de bron van de muziek te onthullen.