Fonografie Muziek

PENTHESILEA: BELICHT DOOR 5 COMPONISTEN

Goldmark: Ouverture Penthesilea op. 31; Symfonie nr.35 in Es. Rijnlands filharmonisch orkest o.l.v. Michael Halász. Marco Polo CD 8.220417 (54’28”). 1985

 

Wolf: Italiaanse serenade in G; Scherzo en finale; Voorspel en tussenspelen uit Der Corregidor; Penthesilea. Omroeporkest Stuttgart o.l.v. Dietrich Fischer-Dieskau. EMI 556.644-2 (54’43”). 1996

 

Szymanowski: Stabat mater op. 53; Veni creator op. 57; Litanie aan de maagd Maria op. 59; Demeter op. 37b; Penthesilea op.18. Iwona Hossa (s)  met het Nationaal filharmonisch orkest Warschau o.l.v. Antoni Wit. Naxos 8.570724 59’26”). 2007

 

Idem. Helga Dernesch (s), Jane Marsh (s), Mechtild Gessendorf (s), Marjana Lipovsek (ms), Gabriele Sima (s), Theo Adam (b), Horst Hiestermann (t), Peter Weber (bs) met het koor en orkest van de Oostenrijkse omroep o.l.v. Gerd Albrecht. Orfeo C 364-941 B (79’53”). 1982

 

Schoeck: Penthesilea op. 39. Yvonne Naef, James Johnson, Renate Behle, Susanne Reinhard, Stuart Kale, Cheyne Davdson met het Tsjechisch filharmonisch koor en het Bazels symfonie orkest o.l.v. Mario Venzago. PAN 510.118-2 (2 cd’s, 1u. 35’25”). 1999

 

Draeseke: Symfonie nr. 3 op. 40 Symphonia tragica; Ouverture Gudrun; Penthesilea op. 50. Wuppertal symfonie orkest o.l.v. George Hanson. MDG MDG 335-1041-2 (72’56”). 2000

 

De wortels van de stof van het drama Penthesilea van Heinrich von Kleist zijn te vinden in Homerus’ Ilias. De koningin der Amazonen Penthesilea staat met haar medestrijders aan de kant van de Trojanen. Maar Kleist houdt zich in zoverre niet aan diens voorbeeld wanneer hij Achilles en Penthesilea elkaar laat ontmoeten en in een tragische liefdesrelatie laat belanden. Aan het slot daarvan sterven beiden.

Dat einde is inderdaad heel dramatisch. Dat begint met een veldslag tussen de Grieken en de Amazones. Daarin zijn de Grieken de sterkste partij. Ook uit de persoonlijke strijd tussen Achilles en Penthesilea komt de Griek als winnaar naar voren. Maar in plaats van de Amazonekoningin te doden, roept hij haar juist met liefde in het leven terug en laat zij hem geloven dat hij haar gevangene is, dat zij hem heeft overwonnen.  Wanneer Pentesilea ontdekt dat de situatie omgekeerd is, stort voor haar de wereld ineen. Maar dan wil Achilles haar in de gelegenheid stellen om hem daadwerkelijk te overwinnen. In de daarop volgende tweekamp staat hij ongewapend tegenover haar. Maar Penthesilea doorziet zijn ware bedoeling niet en in een vlaag van waanzin verscheuren zij en haar wilde honden hem.

Wanneer ze weer tot zichzelf is gekomen en zich haar daad realiseert, volgt ze hem in de dood, puur op de kracht van haar eigen wil.  

Wat voor sporen laat het dramatische verhaal van Penthesilea in de muziek na? Het recentste blijk is de opera van Pascal Dusapin die door de Brusselse Muntschouwburg in première werd gebracht voorjaar 2015. Hopelijk verschijnt deze binnenkort op dvd (of cd). 

Hierboven is een aantal opnamen vermeld van composities die een aantal componisten eerder aan deze roemruchte Amazone wijdden. De uitgebreidere besprekingen zijn telkens onder hun naam in de rubriek CD Recensies te vinden.